Hús dagsins: Norðurgata 36

 

Á Norðurgötu 36 stendur reisulegt steinsteypuhús með háu risi. Það reisti Bogi Ágústsson árið 1930 eftir teikningum Ágústs Ágústssonar. ( Mér er ekki kunnugt um hvort þeir voru bræður.) Samkvæmt manntali árið 1930 bjuggu í húsinu Bjarni Marteinsson og Sigríður Sigurjónsdóttir ásamt börnum sínum Frosta og Hönnu Skagfjörð, en Bogi Ágústsson er þar ekki skráður sem íbúi. En alltént reisti Bogi Ágústsson húsið og einhvern tíma mun húsið hafa kallast Bogahús. (Annað Bogahús stóð við Hafnarstræti, skáhallt á móti Samkomuhúsinu) Húsið er tvílyft steinsteypuhús með háu risi og á lágum grunni með bárujárni á þaki. Kvistur er á framhlið og þykir mér líklegt að þar sé um síðari tíma viðbót að ræða. Gluggapóstar eru einfaldir með lóðréttum fögum. Tvær íbúðir eru í húsinu, ein á neðri hæð og önnur á efri hæð og risi. Húsið lítur vel út, m.a. er á því tiltölulega nýlegt þakjárn. Norðurgata 36 telst hafa varðveislugildi sem hluti af heild skv. Húsakönnun Minjasafnsins frá 1995.  Þessi mynd er tekin þann 4.janúar 2015.

 

 

Heimildir: Manntal á Akureyri 1930. Óútgefið rit, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Guðný Gerður Gunnarsdóttir og Hjörleifur Stefánsson (1995). Oddeyri Húsakönnun. Minjasafnið á Akureyri

Hús dagsins: Norðurgata 35

Í maí 1939 fékk Sigurbjörn Friðriksson, vörubílsstjóri hjá Rafveitu Akureyrar, leyfi til að reisa hús við Norðurgötu 35.  Það skyldi vera tveggja hæða, efri hæð úr r-steini en neðri hæð steinsteypt, húsið kjallaralaust og timburgólf milli hæða. Teikningar gerði Aðalsteinn Þórarinsson. En húsið er tvílyft steinsteypuhús með lágu risi en einlyft viðbygging er á vesturhlið og við norðurmörk lóðar. Bárujárn er á þaki og þverpóstar í gluggum. Gluggasetning er nokkuð hefðbundin og regluleg, þrír gluggar á efri hæð en inngangur á miðri framhlið og gluggi sitt hvoru megin við hann og tveir gluggar á hvorri hæð á stöfnum. Þá er einnig bílskúr á norðurmörkum, sem er sambyggður skúr við næsta hús norðan við, nr. 37. Ein íbúð er í húsinu en gætu hafa verið tvær áður. Samkvæmt Oddeyrarbókinni góðu telst húsið hafa varðveislugildi sem hluti af þeirri heild sem húsaröðin við Norðurgötu. Húsið er í frábæru standi og lítur vel út og sömu sögu er að segja um lóð og næsta umhverfi sem hefur á síðustu árum hlotið mikla yfirhalningu sem sómi er af. Þessi mynd er tekin þann 4.janúar 2015.

Heimildir:  Bygginganefnd Akureyrarkaupstaðar: Fundargerðir 1935-40 nr 835, 23.maí 1939.

Manntal á Akureyri 1940. Bæði þessi rit eru óútgefin, en eru varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Guðný Gerður Gunnarsdóttir og Hjörleifur Stefánsson (1995). Oddeyri Húsakönnun. Minjasafnið á Akureyri

 

Hús dagsins: Norðurgata 34

Árið 1930 reistu þeir Gestur Jóhannsson og Guðmundur Tryggvason íbúðarhús á tveimur hæðum á Norðurgötu 34. Er það reist eftir teikningum Halldórs Halldórssonar byggingarfulltrúa en hann teiknaði býsna mörg hús á Eyrinni á þessum árum. Hús Halldórs eru að öllu jöfnu einföld og látlaus og er Norðurgata 34 þar engin undantekning. Húsið er tvílyft steinsteypuhús með lágu risi, kjallaralaust.  Við norðurstafn er tvílyft forstofubygging og þar eru steyptar tröppur á efri hæð. Undir þakskeggi eru múraðir tíglar til skrauts, sem e.t.v. hafa einhvern tíma verið málaðir öðrum lit en húsið sjálft og verið meira áberandi. Á upprunalegum teikningum frá maí 1930 er aðeins stigapallur á efri hæð en ekki forstofubygging en aðrar teikningar frá febrúarlokum 1950 sýna húsið með forstofubyggingunni. Því hefur húsið líkast til fengið núverandi útlit um það leyti. Húsið er að miklu leiti óbreytt síðan þá fyrir utan að gluggapóstum hefur verið breytt á neðri hæð, þar eru þverpóstar en krosspóstar á efri hæð. Norðurgata 34 lítur vel út og virðist í góðu standi. Fljótt á litið virðist húsið "systurhús" númer 32 en þrátt fyrir svipaða stærð og lögun er um tvö ólík hús að ræða, hvort af sinni gerð. Tvær íbúðir eru í húsinu, hvor á sinni hæð. Myndin er tekin 1.1.2015.

 

Hús við Lundargötu

Ég er í og með að vinna í einhvers lags skipulagi hér á síðunni. Einn liður í því að taka saman í eina færslu umfjallanir innan sömu gatna. Hér koma húsin við eina elstu götuna á Eyrinni, Lundargötu. Elstu færslurnar eru frá upphafsdögum þessarar síðu sumarið 2009 en yngstu ritaði ég haustið 2013. 

Lundargata 2

Lundargata 5 

Lundargata 6

Lundargata 7 (og Gránufélagsgata 10)

Lundargata 8

Lundargata 9

Lundargata 11

Lundargata 12

Lundargata 13

Lundargata 15

Eru ekki fleiri hús við Lundargötu ?

Á lóðum nr.1,3 og 4 standa ekki hús. Lundargata 1 og 3 voru rifin um 2002-03 að mig minnir. Á Lundargötu 10 stóð hús sem kallað var Gunnarshólmi, byggt 1924 en brann í febrúar 1990, en þar var reist nýtt hús árið 2002. Það stóð einnig bakhús við Lundargötu 13, 13b sem rifið var 2004. Ég á ekki myndir af þessum húsum en hér á þessari mynd gefur hins vegar að líta gafl Lundargötu 17. Þessi mynd er tekin fyrir réttum 10 árum í janúar 2005 og sýnir Lundargötu 15.  Á Lundargötu 17 stóð hús, einlyft forskalað timburhús með stórum miðjukvisti að framan og minni að aftan. Húsið var upprunalega reist á númer 10 árið 1894 en flutt á þennan stað 1920. Lundargata 17 skemmdist í bruna 6.maí 2007 og var rifið tveimur árum seinna.

Til hægri má sjá suðurstafn Lundargötu 17. 

Hús dagsins: Norðurgata 32

Við Norðurgötu 32 sveigir gatan örlítið til austurs við gatnamót Grænugötu, en hún liggur á milli Glerárgötu og Norðurgötu og markar norðurmörk Eiðsvallar. Á þeirri lóð stendur tveggja hæða steinhús sem er ekki ósvipað og næsta húsum að lögun og svipar nokkuð til t.d. Eiðsvallagötu 4 og 9. Húsið reisti kona að nafni Aðalbjörg Friðriksdóttir árið 1930 en teikningar gerði Ármann Sveinsson. Norðurgata 32 er, sem áður segir, steinsteypuhús á tveimur hæðum með lágu risi. Gluggar eru með krosspóstum og bárujárn er á þaki en efst á göflum eru kantarnir bogadregnir. Húsið er reist sem íbúðarhús en vel má vera að neðri hæð hafi einhvern tíma hýst einhvers konar verkstæði eða starfsemi. Ekki hefur húsinu verið breytt mikið og er að líkindum svipað og í upphafi í stórum dráttum. Endurbætur fóru fram á húsinu á 10.áratugnum, þá voru veggir einangraðir upp á nýtt og klæddir en einnig hefur húsið verið “tekið í gegn” að innan. Á lóðinni eru einnig skúrbyggingar og sólpallur eða verönd við bakhlið, þ.e. austan megin. Húsið er allt hið glæsilegasta að sjá og umhverfi þess til prýði. Húsið er einbýlishús og hefur að líkindum verið svo alla tíð. Fast upp að húsinu sunnan megin stendur mikill silfurreynir (Sorbus intermedia) sem er mjög gróskumikill á sumrin en er einnig býsna skrautlegur að sjá í vetrarskrúða, líkt og á þessari mynd sem er tekin er sl. Nýjársdag 2015.

 

Heimildir: Guðný Gerður Gunnarsdóttir og Hjörleifur Stefánsson (1995). Oddeyri Húsakönnun. Minjasafnið á Akureyri

 

Hús dagsins: Norðurgata 30

Árni Valdimarsson og Sigurgeir Jónsson reistu Norðurgötu 30 árið 1923. Um var að ræða tveggja hæða timburhús með lágu risi og með á lágu kjallara en steinsteyptur skúr á norðausturhorni. Ekki er ósennilegt að húsið hafi verið klætt steinblikki frá upphafi en sú klæðning var á húsinu a.m.k. fram á 10.áratug 20.aldar. Það fylgir ekki sögunni en líklegt þykir mér að þeir hafi búið með fjölskyldum sínum hvor á sinni hæð. Það er hins vegar alls ekki sjálfgefið þó að tveir menn hafi reist tveggja hæða hús að þeir hafi haft íbúðir sínar á hvorri hæð. Allt eins geta menn í tilfelli sem þessu hafa deilt annarri hæðinni og haft einhverja starfsemi á hinni. Á fyrstu áratugum 20.aldar tíðkaðist auk þess að margar fjölskyldur bjuggu kannski á einni hæð húsa, sem voru ekki stærri en Norðurgata 30 að grunnfleti. Á bakhlið hússins á norðausturhorni er forstofubygging með hallandi skúrþaki og einnig stendur geymsluskúr á lóðinni. í húsinu voru lengst af tvær íbúðir. Á árunum eftir 1990 voru gerðar miklar endurbætur á húsinu, bæði að utan sem innan og nú er húsið klætt láréttum panelborðum og nýlegir sexrúðupóstar í gluggum. Er húsið því allt sem nýtt og hið stórglæsilegasta að sjá. Nú er ein íbúð í húsinu. Þessi mynd er tekin 1.jan. 2015.

Heimildir: Guðný Gerður Gunnarsdóttir og Hjörleifur Stefánsson (1995). Oddeyri Húsakönnun. Minjasafnið á Akureyri

 

 

Hús dagsins: Norðurgata 28

Í kjölfar umfjöllunar um Eiðsvallagötuna mun ég nú taka fyrir "blokkirnar" (svo maður sletti nú með Amerísku orðalagi) sem afmarkast af þeirri götu í suðri, Norðurgötu í vestri, Eyrarvegi í norðri og Ægisgötu í austri. Hefst umfjöllunin á Norðurgötu milli Eiðsvallagötu og Eyrarvegs.

Ein elsta og helsta gata Oddeyrar er Norðurgata. Hún er byggð á löngum tíma og spannar byggingarsaga hennar ofanverða 19.öld auk rúmlega hálfrar 20.aldar. (Reyndar var lítið sem ekkert byggt á götunni 1900-1920). Ég hef fjallað um húsin við Norðurgötuna frá upphafi, því fyrsta húsið sem ég fjallaði um hér á þessum vettvangi var Norðurgata 17. Síðan hef ég tekið skorpur við og við en núna hyggst ég fjalla um öll húsin við götuna frá Eiðsvallagötu, norður að Eyrarvegi. Ég hef þegar tekið fyrir 26, 31, og 33 en hér ber ég niður við rúmlega nírætt steinhús.   

 

Sigtryggur Sigurðsson reisti Norðurgötu 28 árið 1924. Ekki er teiknara hússins getið í þeirri heimild sem ég styðst helst við hér og ekki finnast neinar upprunalegar teikningar á vef Landupplýsingakerfisins. Þó eru varðveittar teikningar dagsettar 29.6.1939 af breytingum (viðbyggingu; stigahús bakatil) og þar er hönnuður Guðmundur Magnússon. Áðurnefndur Sigtryggur fékk byggingarleyfið árið 1923 og hugðist þá reisa timburhús en hann fékk síðan leyfi til að “steinlíma” útveggi þess. Því er húsið að öllum líkindum hlaðið úr steyptum steinum en alltént er steinhús. Þarna er talað um útveggi hússins en þess ber að geta að á þessum tíma voru það yfirleitt aðeins útveggir húsa sem voru steyptir; milliloft og innveggir voru undantekningalítið úr timbri. En Norðurgata 28 er einlyft steinhús með háu portbyggðu risi og kjallara. Þverpóstar eru í gluggum. Steyptar tröppur eru á framhlið en inngönguskúr (stigabygging) er á bakhlið og mun hann reistur 1939. Miðjukvistur er á framhlið en einnig er lítill kvistur á bakhlið, áfastur stigabyggingu. Líkt og oft var með elstu steinhús er húsið með algengu “timburhúsalagi”, það er ein hæð, portbyggt ris og miðjukvistur, inngangur fyrir miðju og kvistur ofan við. Það er mjög sviplíkt húsunum nr. 2-6 við götuna sem og húsum nr. 9-13 við Lundargötuna, sem eru rúmlega aldarfjórðungi eldri. Húsið er að líkindum reist í upphafi sem einbýli en mér dettur í hug að því hafi verið breytt í tvíbýli um svipað leiti og stigagangur var reistur og þar með gerður sér inngangur á rishæð. Nú eru tvær íbúðir, á hæð og í risi. Myndin er tekin á Nýjársdag 2015.

Heimildir: Guðný Gerður Gunnarsdóttir og Hjörleifur Stefánsson (1995). Oddeyri Húsakönnun. Minjasafnið á Akureyri

 

Húsin við Eiðsvallagötu.

Hér eru húsin við Eiðsvallagötu, sem ég fjallaði um að mestu í árslok 2014 og ársbyrjun 2015: 

Eiðsvallagata 1. (1930)

Eiðsvallagata 3. (1929)

Eiðsvallagata 4  (1934)

Eiðsvallagata 5  (1934)

Eiðsvallagata 6  (1947)

Eiðsvallagata 7  (1930)ATHS, Hér fylgir Ránargata 2. 

Eiðsvallagata 8  (1943)

Eiðsvallagata 9 (1930)

Eiðsvallagata 11 (1942)

Eiðsvallagata 13 (1943)

Eiðsvallagata 14 (1984)ATHS, Eftirmynd húss frá 1858.

Eiðsvallagata 18 (1946)

Eiðsvallagata 20 (1930)

Eiðsvallagata 22 (1930)

Eiðsvallagata 24 (1930)

Eiðsvallagata 26 (1931)

Eiðsvallagata 28 (1946)

Eiðsvallagata 30 (1931)

Eiðsvallagata 32 (1949)

Þetta eru því 18 hús við Eiðsvallagötuna á aldrinum 31-86 ára. Meðalaldur húsanna er um 72 ár. Ef byggingarárin eru skoðuð sérstaklega kemur í ljós að þessi eldri hluti Eiðsvallagötunnar hefur helst á byggst á nokkrum árum með rúmlega áratugs millibil. Flest eru húsin reist 1929-31 annars vegar eða 1943-47 hins vegar. 

Til að gefa einhvers konar heildarmynd er hér mynd tekin niður Eiðsvallagötuna, en þar sjást fremst hús nr. 1 og 18 (hægra megin) hvort á móti öðru og neðar eru slétt númer frá 18 en einnig glittir í númer 3 vinstra megin. Myndin er tekin 1.jan. sl.

Hús dagsins: Eiðsvallagata 32

Eiðsvallagötu 32 reisti Guðmundur Magnússon árið 1949 eftir eigin teikningum. Þær voru gerðar í mars 1948 og af þeim að dæma má áætla að upprunalega hafi húsið átt að standa við Hríseyjargötu. Alltént er nafn þeirrar götu ritað þar efst á blaði, en strikað yfir það og undir stendur Eiðsvallagata 32. Húsið stendur á horni gatnanna tveggja og snýr framhliðin og lítill garður að Hríseyjargötu. Þar er inngangur á efri hæð en inngangur á neðri hæð er aftur á móti á norðurhlið, sem snýr hinsvegar að Eiðsvallagötu og er þar gengið beint á gangstéttina, að undanskildu steyptu þrepi. Eiðsvallagata 32 er tvílyft steinsteypuhús með skeljasandsmúrhúð á lágum grunni en kjallari er undir litlum hluta hússins. Valmaþak er á húsinu. Svalir eru á suður- og austurhlið á báðum hæðum og gluggar eru víðir og breiðir með einföldum póstum. Á þessum árum tíðkaðist orðið að hanna glugga með tilliti til birtustigs og hægt varð að þekkja á færi hvar stofur voru á stórum og miklum stofugluggum og tíðkast slíkt æ síðan. Gert var ráð fyrir bílskúr á austurhluta lóðarinnar og eru til teikningar að honum eftir Mikael Þorsteinsson en hann virðist aldrei hafa verið reistur. Lengi val var númer 32 neðsta hús við Eiðsvallagötuna en ný raðhús voru byggð á túnblettinum milli Hríseyjargötu og Hjalteyrargötu árin 2000-2002.  Tvær íbúðir eru í húsinu og hefur verið svo alla tíð.

Hér má sjá yngstu og neðstu húsin við Eiðsvallagötuna, horft frá Hjalteyrargötu. Lengst til vinstri sér í númer 32 og gaflinn á Eiðsvallagötu 30 næst er 34, þá 36 og 38 en stafnar þeirra snúa N-S á meðan hin tvö snúa A-V. Þessi mynd er tekin í 10 stiga gaddi núna í birtingu sunnudaginn 11.janúar 2015. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Þessi færsla slær botninn í umfjöllunina um Eiðsvallagötu. Nú er hinsvegar ákveðinn bolti byrjaður að rúlla hjá mér og ég get upplýst að það sem eftir lifir vetrar mun ég halda mig á Eyrinni í umfjöllun minni. Næstu hús sem ég mun taka fyrir hér á síðunni verða  Norðurgata 28-40, að undanskildri 33 þ.s. ég hef fjallað um það hús nú þegar. Þá hef ég ákveðið að taka fyrir Ránargötu og Ægisgötu að Eyrarvegi, eða a.m.k elstu húsin þar. 

 

 

Hús dagsins: Eiðsvallagata 28

Eiðsvallagötu 28 reisti Albert Sölvason járnsmiður árið 1946.Halldór Halldórsson hannaði járnabindingu hússins upprunalegar teikningar af húsinu eru ekki gefnar upp á Landupplýsingavef Akureyrarbæjar. Húsið er steinsteypuhús, byggt á pöllum sem kallað er en önnur álman er ein hæð en hin hæð á kjallara, eða “hálfri hæð”. Gluggar eru með einföldum lóðréttum póstum og horngluggar á vesturhlið. Á húsinu er lágt risþak, sem er seinni tíma viðbót. Veggir eru með skeljasandsmúrhúð. Upprunalega hafa hús og nr. 5 og 11 við götuna verið nokkuð sviplík en þar er um ræða funkis-steinhús á pöllum sem öll voru með flötu þaki. Flöt þök eða lítið hallandi teljast almennt frekar óhentug og hvað þá við íslenskar aðstæður þar sem úrkoma er mikil og jafnfallinn snjór getur orðið harla þykkur. Metraþykkur snjór sem safnast hefur saman í mörgum ofankomum og orðið þéttur í sér getur vegið um 2-300 kg á hvern fermetra. Sé þakið 100 fermetrar, sem er minna grunnflötur flestra einbýlishúsa jafngildir það 25 tonnum af snjó- líkt og 10 stórum jeppum sé lagt á þakinu ! Ekkert þessara funkishúsa við Eiðsvallagötu eru með flötu þaki enn þann dag í dag, en númer 11 er minnst breytt af þessum húsum frá upphafi en á því er valmaþak. Miklar endurbætur voru gerðar á húsinu um aldamótin 2000 og því má reikna með því að það sé sem nýtt að utan sem innan. Húsið er nokkuð sérstakt á að líta, og líkt og oft er með hús byggð á pöllum þar sem gluggasetning er e.t.v. ekki eins regluleg og annars.Í húsinu er ein íbúð.