Hús dagsins: Munkaþverárstræti 34

Munkaþverárstræti 34 reisti Þórður V. Sveinsson árið 1943. Hann fékk haustið 1942 leyfi til byggingar húss, sem skyldi steinsteypt með steinlofti og járnklæddu timburþaki, tvær hæðir með kjallara undir 2/5 hluta hússins. Að grunnfleti skyldi húsið vera 13,6x12,25 m.ö.o. ívið stærra en flest húsin í nágrenninu, bæði að lengd og breidd. (Til samanburðar má nefna, að næsta hús sunnan við þ.e. nr. 32 mun vera 11,2x9,2m)  Þá var húsið frábrugðið næstu húsum að á því var risþak, þó húsið sé með einkennum funkisstefnunnar. Teikningarnar að húsinu gerði Gunnlaugur Halldórsson.

Munkaþverárstræti 34 er steinsteypuhús, tvílyft á lágum kjallara en líkt og gengur og gerist við Munkaþverárstrætið er nokkur hæðarmismunur á lóð, þ.a. neðri hæð hússins er að nokkru niðurgrafin að vestanverðu. Á húsinu er lágt ris, bárujárnsklætt en veggir eru múrsléttaðir. Einfaldir, lóðréttir póstar eru í flestum gluggum með opnanlegu þverfagi í neðra horni. Svalir til austurs eru á efri hæð. Á suðausturhorni eru horngluggar, í anda funkisstílsins en á suðurhlið eru einnig stórir gluggar innrammaðar í eins konar útskoti. Húsið hefur alla tíð verið íbúðarhús, þarna bjó áðurnefndur Þórður V. Sveinsson ásamt fjölskyldu sinni til dánardægurs, en hann lést langt fyrir aldur fram árið 1964.

Þórður var m.a. húsgagnasali og hafði á 6. áratugnum umboð fyrir hin valinkunnu Hansa húsgögn. Hansa hillur, Hansa hurðin, Hansa gluggatjöld o.fl. kannast sjálfsagt margir við frá fyrri tíð. Og ekki bara fyrri tíð, því þessi húsgögn endast og endast og eru enn í fullu gildi á mörgum heimilum. Mér skilst, að Hansa húsgögn komi stundum inn á nytjamarkaði en staldri aldrei lengi við, því eftirspurnin mun mikil, um 60 árum eftir að Þórður V. og fleiri umboðsaðilar höfðu þau á boðstólnum.  Og nú hefur Bjartmar Guðlaugsson gert Hansa hillurnar ódauðlegar í texta lagsins „Þegar vindurinn sefur“  þar sem segir „ [...] þar ilmar tekkolíurómantíkin / skenkurinn og hansahillufárið [...] „ Þess má geta, að í textanum eru fleiri gersemar nefndar; eftirprentuð Fjallamjólk, Drengurinn með tárið og tveggja borða bíórgel. Lagið má finna á nýjustu plötu Bjartmars, „Blá nótt“ sem út kom sl. vetur.

En svo við víkjum aftur sögu að húsinu, er það svo að það mun vera svo til upprunalegt í útlitli að ytra byrði, og einnig er við götu steypt girðing sem mun upprunaleg. Innra skipulagi mun hafa verið breytt árið 1988 eftir teikningum Birgis Sigurðssonar. Var þá íbúðum fjölgað, og eru síðan tvær íbúðir á neðri hæð og ein á þeirri efri. Húsið fær varðveislugildi 1 í Húsakönnun 2015, en er sagt stórt og ólíkt húsum í húsaröðinni (án þess þó að það sé til nokkurrar foráttu). Húsið fær plúsa fyrir upprunaleika og viðhald. Enda ekki annað að sjá, en að viðhald og umhirða hússins sé til fyrirmyndar. Sömu sögu er að segja af lóð, en á henni m.a. sjá nokkrar stæðilegar aspir. Myndin er tekin þ. 18. feb. 2018.

Heimildir:

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Bjartmar Guðlaugsson. 2017. Þegar vindurinn sefur af plötunni Blá nótt. Geimsteinn útgáfa, Reykjanesbæ.

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1935-41.  Fundur nr. 927, 2. okt. 1942.

Óprentað og óútgefið; varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Af fyrirhugaðri bókaútgáfu...

Líkt og lesendur þessarar síðu vita, ákvað ég fyrr á árinu að slá til og reyna útgáfu bókar sem byggjast átti að skrifunum hér. Hef ég enda lengi verið hvattur til þess. Ákvað ég að leggja upp með það, að taka skrif sl. missera um svæði á ytri Brekku fyrir í einni bók, sem heita átti Norðurbrekkan milli Gils og klappa, sem mögulega yrði sú fyrsta af bókaflokk. Ég hóf söfnun fyrir prentun bókarinnar á Karolina Fund í maí sl. Síðastliðinn mánudag rann söfnunartímabilið út og niðurstaðan var sú, að ekki safnaðist nægilegt fjármagn. Fellur því söfnunin og þ.a.l. verkefnið um sjálft sig. 

Sjálfsagt hefði ég getað gert betur í auglýsingu og kynningu á verkefninu og einnig veit ég til þess, að fyrirkomulag styrktarvefjarins vafðist fyrir einhverjum; hefði e.t.v. getað veitt betri upplýsingar þar. Mögulega var þetta heldur bjartsýnt og bratt af stað farið en það sakaði aldrei að reyna. En það þýðir ekki að velta sér upp úr orðnum hlutum. Þetta var einungis ein tilraun til að koma þessu af stað og vitað mál að þetta gat farið á hvorn veginn sem er. Handritið er a.m.k. tilbúið til prentunar, hægt að endurskoða það og betrumbæta frekar o.s.frv. þegar eða ef til útgáfu kemur.  Næsta skref er líklega að kynna sér, hvaða leiðir eru færar í því.  Annars held ég ótrauður áfram að skrifa hér á síðuna, m.a. liggur fyrir að ljúka við umfjöllun um Munkaþverárstrætið.

Ég þakka öllum þeim sem styrktu þetta verkefni mitt kærlega fyrir sitt framlag. Þá þakka ég einnig viðleitni þeirra sem reyndu að styrkja en náðu ekki að klóra sig fram úr Karolina fund síðunni. Þau sem styrktu ættu að hafa fengið frá  mér tölvupóst. Ef þið hafið styrkt, en ekki fengið tölvupóst skulið þið endilega hafa samband á [e-mail]. eða bara hér á síðunni undir athugasemd eða gestabók.