Hús dagsins: Helgamagrastræti 12

Fjórum dögum fyrir Lýðveldisstofnun, eða 13. júní 1944, fengu þeir Jónatan Davíðsson og Hjalti Friðfinnsson lóð á horni austan Helgamagrastrætis og sunnan Hamarstígs. Réttum tíu mánuðum síðar, 13. apríl 1945 var Jónatan veitt byggingarleyfi á lóðinni og fékk hann að reisa steinsteypt hús með gólfum úr steinsteypu með flötu steinþaki. Húsið yrði tvær hæðir og kjallari, 10,2 x 8,5m að grunnfleti auk útskots að sunnan, 1,4m x 4,8m. Teikningarnar að húsinu, sem fullbyggt var 1946, gerði Páll Friðfinnsson.

Helgamagrastræti 12 er tvílyft steinsteypuhús á lágum kjallara og með valmaþaki, forstofubyggingu og steyptum tröppum á norðurhlið og tvílyftri útbyggingu austanmegin á suðurhlið og eru svalir í kverkinni milli álmanna. Steining er á veggjum og bárujárn á þaki. Horngluggar funkisstefnunnar eru á báðum suðurhornum.

Elsta auglýsingin sem finna má á timarit.is um Helgamagrastræti 12 er haustinu 1953, en þar auglýsir Guðrún Stefánsdóttir „tek að mér að húllsauma“.  En Jónatan Davíðsson, sem byggði húsið,bjó líkast til ekki mörg ár á Helgamagrastræti 12 en hann var lengi vel bóndi á Fífilgerði í Öngulstaðahreppi. Húsið hefur alla tíð verið tvíbýlishús, hvor íbúðin á sinni hæð og gera upprunalegar teikningar ráð fyrir því fyrirkomulagi. Í upphafi var húsið með flötu þaki, en árið 1981 var byggt á húsið valmaþak eftir teikningum Mikaels Jóhannssonar. Að öðru leyti er húsið að næsta lítið breytt frá upphaflegri gerð.

Helgamagrastræti 12 er reisulegt hús í mjög góðri hirðu. Sem hornhús tekur það þátt í götumyndum Helgamagrastrætis og Hamarstígs og er til mikillar prýði í umhverfi sínu. Lóðin er innrömmuð með steyptum vegg með járnavirki, og er sá veggur einnig í mjög góðri hirðu. Húsakönnun 2015 metur húsið með varðveislugildi 1 sem hluta samfelldrar raðar funkishúsa. Myndin er tekin þann 24. febrúar 2019.

Heimildir:

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á  slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf 

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1941-48. Fundur nr. 979, þ. 13. júní 1944. Fundur nr. 1010, 13. apríl 1945. Óprentað og óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.