Hús dagsins: Helgamagrastræti 44

Helgamagrastræti 44 reisti Páll Friðfinnsson eftir eigin teikningum árið 1943. Hann fékk haustið 1942 leyfi til að reisa tveggja hæða hús með kjallara undir 2/5 af húsinu. Byggt úr steinsteypu með steinloftum og járnklæddu timburþaki, valmaþaki. Stærð 9,0x9,5m auk útskots [stærðar ekki getið] úr SV horni.

Helgamagrastræti 44 er tvílyft steinsteypuhús með lágu valmaþaki. Útskot er til vesturs og suðurs  og svalir til suðurs í kverkinni á milli, á efri hæð. Allt er húsið klætt bárujárni, bæði veggir og þak, einfaldir póstar í gluggum og horngluggar í anda funkisstefnu til suðausturs. 

 Páll mun líklega ekki hafa búið í húsinu, a.m.k. ekki um langa hríð en árið áður hafði hann reist húsið Munkaþverárstræti 42 og var þar búsettur um árabil. Páll, sem fæddur var að Skriðu í Hörgárdal, var annars ötull og mikilvirkur byggingameistari og teiknaði og byggði þó nokkur hús við m.a. við Helgamagrastrætið. Mögulega hafa fyrstu íbúar hússins, eða a.m.k. með þeim allra fyrstu þau síra Björn Stefánsson, prófastur á Auðkúlu og seinni kona hans, Valgerður Jóhannesdóttir. Þau mun hafa búið hér til ársins 1953, að þau fluttu til Reykjavíkur, að Karlagötu 5. Þá bjuggu hér um áratugaskeið þau Jóhannes Kristjánsson bifreiðastjóri frá Skjaldarvík og Ingibjörg G.J. Jónsdóttir frá Eyri í Mjóafirði við Ísafjarðardjúp. Að auki hafa margir búið hér um lengri eða skemmri tíma. Húsið hefur líkast til alla tíð verið tvíbýlishús. Árið 1980 fékk húsið ákveðna yfirhalningu og var þá klætt með bárujárni og nýr þakkantur settur á.  Teikningar að þeim breytingum gerði Björn Mikaelsson.

Helgamagrastræti 44 hlýtur í Húsakönnun 2015 varðveislugildi 1 sem hluti af áhugaverðri heild. Það er líkt og nærliggjandi hús, steinhús í funkisstíl frá fimmta áratug síðustu aldar, en er óneitanlega svolítið sérstakt í útliti með sína bárujárnsklæðningu á meðan flest hinna nærliggjandi húsa eru með steiningu. Það vill hins vegar svo til, að næsta hús sunnan við er ekki með steiningu heldur með steníplötum. E.t.v. mætti kalla húsið „bárujárnsfunkis“ jafnvel þótt bárujárnið sé síðari tíma viðbót. Húsið lítur vel út og er í góðu standi, og lóð vel hirt og gróin. Framan við húsið er stórt og gróskumikið reynitré og limgerði á lóðarmörkum. Tvær íbúðir eru í húsinu, hvor á sinni hæð. Myndin er tekin þann 3. maí 2019 en þann sólríka vormorgun var sá sem þetta ritar á vappi um ytri Brekkuna með myndavélina og ljósmyndaði m.a. Helgamagrastrætið norðan Bjarkarstígs.

 

Heimildir:

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á  slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf 

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1941-48. Fundur nr. 905, 10. apríl 1942. Fundur nr. 929, 16. okt. 1942.  Óprentað og óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.