Hús dagsins: Ránargata 30

Ránargötu 30 reistu Árni og Svan Ingólfssynir árið 1955. Þeir fengu vorið 1954 byggingarleyfi en sett var það skilyrði, að húsið væri með valma og breytt þannig, að allar hliðar væru með sama halla. Þremur árum hafði Kristinn Halldórsson falast eftir þessari lóð en verið synjað á grundvelli þess, að ekki var búið að úthluta lóðum nr. 26 og 28. Fékk hann lóð og byggði á nr. 26, en bygginganefnd gaf engan afslátt af því, að „eigi væri hlaupið yfir lóðir“. Upprunalegar teikningar liggja ekki fyrir á kortavef Akureyrarbæjar en þar má hins vegar finna raflagnateikningar Hrólfs Sturlaugssonar af húsinu, frá 1955.

Ránargata 30 er tvílyft steinhús með háu valmaþaki. Á hverri hlið eru kvistir með aflíðandi, einhalla þökum og svalir á suðurkvisti. Kjallari er undir húsinu að hálfu. Útskot er nyrst á framhlið (vesturhlið) og svalir sunnanmegin á þeirri hlið. Veggir eru múrsléttaðir, bárujárn á þaki og lóðréttir póstar í gluggum.

Þeir bræður, Árni Magnús (1927-1998) og Svan Ingólfssynir (1925-2017) voru innfæddir Akureyringar, fæddir og uppaldir á Oddeyri. Þeir voru synir þeirra Ingólfs Árnasonar og Margrétar Magnúsdóttur, sem lengst af bjuggu í Hríseyjargötu 8 en bjuggu áður í húsi neðarlega við Gránufélagsgötu, á Oddeyrartanga, sem kallað var Litla-Reykjavík. (Það hús var rifið 1991). Svan starfaði lengi vel við sjómennsku en fékkst síðar við ýmis störf, m.a. hjá Hitaveitu Akureyrar. Síðar var innréttuð sérstök á rishæð, en árið 1972 eru auglýstar til sölu tvær íbúðir, annars vegar efri hæð og hins vegar rishæð. Á timarit.is kemur heimilisfangið að öðru leyti u.þ.b. 30 sinnum fyrir í Akureyrarblöðum á þessum 66 árum. Eitt fyrsta skipti sem Ránargötu 30 er getið í blöðum er tilkynning um það í Viðskiptatíðindum í mars 1955, að Svan Ingólfsson selji Árna bróður sínum og hins vegar Indíönu Kristjánsdóttir sinn hluta lóðarinnar, 44% til Árna og 26% til Indíönu.

Ránargata 30 er traustlegt og reisulegt hús og í afar góðri hirðu. Lóð er einnig gróin og vel hirt. Kvistirnir til allra átta gefa því ákveðin sérkenni en þau eru nokkur húsin við utanverða Ránargötuna sem skarta kvistum á háum valmaþökum. Sem hornhús tekur húsið þátt í götumyndum tveggja gatna, en húsið stendur austan Ránargötu og sunnan Grenivalla. Síðarnefnda gatan er nyrst af Völlunum, íbúðagötum sunnan og Eyrarvegar og vestan Norðurgötu.  Þrjár íbúðir eru í húsinu, ein á hverri hæð. Síðuhafi veit ekki til þess, að unnin hafi verið húsakönnun um þennan hluta Oddeyrar svo ekki liggur fyrir hvort húsið, eða önnur hús við Ránargötuna, hafi varðveislugildi. Álit síðuhafa á því, hvort einstök hús við Ránargötu eða Ránargatan öll ætti að hafa varðveislugildi ætti hins vegar að liggja ljóst fyrir. Meðfylgjandi mynd er tekin þ. 1. maí 2021

Heimildir: Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1948-57. Fundur nr.21. maí 1954. Varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.