Hús dagsins: Strandgata 11b

 

Um daginn þegar ég var sem oftar að blaða í Sögu Akureyrar e. Jón Hjaltason rakst ég á eina mynd sem vakti athygli mína. Þar sá ég standa stórum stöfum "Vélsmiðjan Mars" á húsi sem ég hélt raunar að væri miklu yngra en það er í raun ( myndin var frá ca 1930 ). Vakti þetta sérstaka athygli mína þar sem daginn áður hafði ég fullyrt hérna á síðunni að þessi sama vélsmiðja hefði verið í öðru húsi á sömu lóð og leiðrétti ég það tafarlaust. En húsið sem um ræðir er raunar efni í sér pistil.  En Óskar Sigurgeirsson  vélvirki reisti Strandgötu 11b árið 1915 og starfrækti þar vélsmiðju sína Mars um árabil, sennilega fram yfir 1940. Var þetta fyrsta vélsmiðjan á Akureyri en hún mun síðar hafa runnið inní Vélsmiðjuna Odda. Hún var starfandi fram til um 1990 í Strandgötu 49, Gránufélagshúsunum. Þetta hús hefur alla tíð verið iðnaðar- og verslunarhúsnæði seinna meir, þarna var lengi vel Gúmmíviðgerðarverkstæði KEA og fiskbúð var þarna starfrækt í suðurenda ( næst á mynd ) áratugina 1980-2000. Fiskbúðin hætti rekstri að mig minnir 2002 eða 3 og þar með varð Akureyri fiskbúðarlaus bær. Úr því rættist þó í fyrrahaust þegar fiskbúðin Heimur Hafsins var opnuð við Tryggvabraut. Nú er þarna innréttingasprautunarverkstæði.

Þetta hús virðist traustlegt og vel við haldið en nokkuð hefur verið byggt við það, m.a. tvílyft bygging að norðanverðu, sést í gaflinn á myndinni. Þá gæti ég trúað að syðri hlutinn með stóra verslunarglugganum sé seinni tíma viðbygging. En húsið er að öðru leyti lítið breytt frá fyrstu gerð og sums staðar eru upprunalegir gluggar, sem sjá á neðri mynd með þessari færslu. Eitthvað hef ég haft veður af því að flestöll hús á þessum reit, sk. Sjallareit sem afmarkast af Strandgötu, Glerárgötu, Gránufélagsgötu og Geislagötu eigi að víkja. Þó þetta hús sé lágreist og láti ekki mikið yfir er þetta þó nokkuð merkilegt. Þetta er með elstu steinsteypuhúsum Akureyrar og með elsta iðnaðarhúsnæði í bænum sem enn er í notkun og aukinheldur fyrsta vélsmiðjan á Akureyri. Það yrði því eflaust mikil eftirsjá af því ef þetta hús yrði rifið og ætti þessi bygging frekar að geta orðið til mikillar prýði ef það yrði gert upp á svipaðan hátt og næstu hús.   Hér að neðan t.h. má sjá gamla bogadregna glugga með upprunalegum póstum og einföldu gleri.  Myndirnar með þessari færslu tók ég núna rétt fyrir hádegi í dag, 13.nóvember 2009.