Hús dagsins: Oddeyrargata 14

Um daginn tók ég fyrir tvö hús við Oddeyrargötu, sem áttu það sameiginlegt, að byggingarleyfin fyrir þeim voru gefin út á fundi Bygginganefndar þann 17.september 1928. Það er fyrir réttum 88 árum þegar þetta er ritað. Alls fengu fimm aðilar húsbyggingarleyfi á þessum fundi nefndarinnar, og rötuðu þessi afköst nefndarinnar í blöð. Ég hef þegar tekið fyrir fjögur þessara húsa á þessum vettvangi og ekki úr vegi að taka það fimmta fyrir í dag, 17.september; á 88ára "byggingarleyfisafmæli" þess og hinna fjögurra. 

Á fundi bygginganefndar þann 17.september 1928 voru gefin út byggingaleyfi fyrir fimm húsum sem enn standa. Þar af voru þrjú hús við Oddeyrargötu, hús Elínar Einarsdóttur og Þorsteins Thorlacius auk þess sem Pálmi nokkur Halldórsson fékk leyfi til að reisa tveggja hæða steinhús að ummáli 8,1x9 (þ.e. 73 fermetrar að grunnfleti). Þar er um ræða Oddeyrargötu 14, sem er eitt nokkurra sviplíkra húsa á vestanverðri Oddeyrargötu. Teikningarnar af húsi Pálma Halldórssonar gerði Halldór Halldórsson. Húsið er tvílyft steinsteypuhús með valmaþaki á lágum grunni, fullbyggt 1929. Á upprunalegum teikningum eru sexrúðupóstar í gluggum en nú eru krosspóstar á efri hæð en einfaldir póstar á neðri hæð, fög ýmist lárétt eða lóðrétt. Bárujárn er á þaki og inngangur á norðausturhorni. Húsið virðist að mestu óbreytt frá upphafi að yrta byrði.

En húsið er ekki eina húsið á lóðinni því þar stendur einnig bakhús, einlyft timburhús með háu risi. Veggir bakhúss eru panelklæddir og pappi á þaki, og er það nýtt sem geymsla. Árið 1932 fékk Pálmi leyfi til að reisa bráðabirgðaskúr á lóð sinni með þeirri kvöð að húsið skuli “rifið hvenær sem bærinn krefst þess, bænum að kostnaðarlausu” (Jónsbók, bls. 242). Þessi bókun er gerð í mars, en í október 1932 er bókað að risinn sé skúr úr timbri með miklu risi sem fari í bága við bæði skipulags- og brunamálareglur. Og fyrst minnst er inn á brunamálareglur, má geta þess að eldur kom upp í bakhúsi þessu snemma árs 1977. og skall þar hurð nærri hælum. Oddeyrargata 14 þ.e. Framhúsið hefur alla tíð verið tvíbýlishús, ein íbúð á hvorri hæð þó einstaka herbergi hafi verið leigð út til fjölskyldna og einstaklinga á fyrstu árum og áratugum. Húsið er næsta lítið breytt frá upphafi og lítur vel út. Það er hluti mjög skemmtilegrar heildar sem í Húsakönnun 2015 er sögð varðveisluverð heild. Þessi húsaröð spannar númerin 10-22 og um er að ræða röð samstæðra (en ólíkra þó) tveggja hæða húsa með valmaþaki, byggð árin 1927-31. Bakhúsið virðist einnig í ágætu standi, en ekki fylgir sögunni hvort það hús hafi varðveislugildi. Lóðin er vel gróin líkt og gengur og gerist á þessum slóðum en þar sem er tekin 10.janúar (2016) sést sá gróandi ekki á henni.

Heimildir:

Bygginganefnd Akureyrarkaupstaðar: Fundargerðir 1921-30. Fundur nr. 619. 17. sept. 1928. Óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu húsa á Akureyri skráð 1945-55.Varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf