Hús dagsins: Aðalstræti 14; Gudmanns minde eða Gamli Spítalinn (190 ára í ár)

Einhver virtasti borgari Akureyrar á þriðja fjórðungi 19. aldar var vafalítið Bernhard Steincke, sem fór fyrir Gudmannsverslun. Honum var umhugað um mörg framfaramál samfélagsins og ekki aðeins umhugað, heldur kom hann miklu í verk og var sérleg driffjöður í hinum ýmsu menningar- og framfararmálum samfélagsins. Á meðal þeirra þjóðþrifa sem hann kom til leiðar var fyrsta sjúkrahús bæjarins. Var það fyrir tilstuðlan Steincke, sem eigandi téðrar Gudmannsverslunar, Friðrik Gudmann, kom upp spítala fyrir bæjarbúa. Það var árið 1873 og var sjúkrahúsið vígt formlega 1874. Sjúkrahúsið stóð við efri götu Akureyrar ( en þá skiptist byggðin einfaldlega í efra og neðra pláss ) og hlaut löngu síðar númerið 14 við götuna Aðalstræti. Hver sem á leið fram hjá Gamla Spítalanum eða Gudmanns minde sér þar nafn hússins á skilti ásamt byggingarári. Þar  stendur hins vegar hvorki 1873 né 1874 heldur blasir ártalið 1835 við hverjum manni sem á leið þar um. (Þess má geta, að þetta ártal er líka fæðingarár þjóðskáldsins Matthíasar Jochumssonar). Það vill nefnilega svo til, að húsið, fyrrum læknisbústaður bæjarins, var orðið 37 ára gamalt þegar þeir Gudmann og Steincke komu að því árið 1872.   

Aðalstræti 14, eða Gamli Spítalinn, er nokkuð örugglega annað elsta hús Akureyrar. Það er byggt 1835 og er því 190 ára á þessu ári.  Sá fyrirvari er á, að mögulega hafi einhver hús sem skráð eru yngri verið flutt annars staðar frá og verið þannig eldri en skráð byggingarár; jafnvel eldri en Gamli Spítalinn. Húsið er í raun tvö sambyggð hús, byggð með tæplega fjögurra áratuga millibili en byggt var við upprunalegt hús til norðurs. Suðurhlutinn, upprunalegt hús, er tvílyft timburhús, grindarhús eða bindingshús, með háu og bröttu risi og stendur á grjóthlöðnum undirstöðum. Sexrúðupóstar eru í flestum gluggum hússins, en á risi eru þrír smáir gluggar með fjórskiptum rúðum; einn undir rjáfri og tveir undir súðunum. Slagþil er á veggjum og bárujárn á þaki. Yfir útidyrum er þríhyrndur svokallaður bjór (nokkurs konar rammi eða mjótt skýli yfir dyrum). Grunnflötur suðurhluta er 11,43x6,95m.  Suðurhlutinn er einnig úr timbri með háu og bröttu risi. Á framhlið norðurhluta, er langur kvistur með aflíðandi þaki, sem nær nánast meðfram allri þekjunni. Sexrúðupóstar eru í gluggum hússins, veggir klæddir listaþili og bárujárn á þaki. Á norðurstafni hússins er einlyft viðbygging með einhalla þaki og vestanmegin, þ.e. á bakhlið, eru svalir á annarri hæð.  Grunnflötur norðurhluta hússins er 11,4x6,85m og viðbygging að norðan 4,25x1,57m. 

Suðurhluta hússins, sem löngu síðar varð sjúkrahúsið Gudmanns minde og enn síðar Aðalstræti 14, reisti maður að nafni Baldvin Hinriksson Skagfjörð, árið 1835. Hann mun þó ekki hafa lokið við bygginguna heldur selt húsið óklárað, Eggerti Johnsen og sá mun hafa flust þangað árið 1836 þegar hann tók við stöðu héraðslæknis. Baldvin Hinriksson Skagfjörð var, eins og ættarnafnið kann að gefa til kynna, úr Skagafirði, en hann hafði stundað búskap og smíðar á Hafgrímstöðum í Tungusveit. Líklega var Baldvin þó fæddur á Gunnólfsá í Ólafsfirði, en Baldvin, sem fæddur var 25. febrúar 1799 er skráður þar til heimilis árið 1801. Árið 1835 er hann skráður í manntali sem „kleinsmiður og borgari“ í „Eyjafjarðarkaupstað“ en þá eru hvorki númer né opinber heiti á húsum bæjarins.  Það er athyglisvert, að í manntali árið 1835 fyrirfinnst engin Akureyri, heldur er talað um Eyjafjarðarkaupstað. Um Baldvin Hinriksson segir Espólín „lét byggja sér hús og seldi með hálfviðri, veslaðist síðan“ (sbr. islendingabok.is) og er þar væntanlega átt við húsbygginguna í „Eyjafjarðarkaupstað“. Baldvin er ekki að finna í manntölum fyrir árin 1840 og 1845 en árið 1850 er hann járnsmiður á Ytra Hóli í Höskuldsstaðasókn í Húnavatnssýslu. Baldvin Hinriksson Skagfjörð lést á jóladag 1853, réttum tveimur mánuðum áður en hann hefði orðið 55 ára. Svo virðist sem Baldvin hafi staðið sjálfur fyrir byggingu hússins, alltént eru ekki heimildir um aðra nafngreinda byggingameistara. Húsið er m.ö.o. hvorki verk t.d. Þorsteins Daníelssonar á Skipalóni né Ólafs Briem svo vitað sé, en þeir voru helstu timburmeistarar héraðsins á fyrri hluta 19. aldar. Það má þó vera ljóst að járnsmiðurinn úr Skagafirði hefur ætlað að reisa sér veglegt hús, mætti e.t.v. tala um hurðarás um öxl. Húsið var nefnilega tvílyft en það tíðkaðist almennt ekki þegar íbúðarhús áttu í hlut. Auk íbúðarhúss mun apótek hafa verið starfrækt í húsinu fyrsta árið. Húsið er eitt af fyrstu tvílyftu íbúðarhúsum á landinu, var jafnvel talið það fyrsta. Það er þó ekki alveg svo, því á Stykkishólmi stendur annað tvílyft hús, Norska húsið, sem reist er 1832, sem íbúðarhús. Það er þannig þremur árum eldra en Gudmanns minde.   Eggert Johnsen eða Eggert Jónsson (1798 – 1855) var frá Melum í Hrútafirði. Hann var héraðslæknir Norðlendinga frá árinu 1832 og til dánardægurs en hann lést 29. júlí 1855, á 57 ára afmælisdegi sínum. Í Þjóðólfi segir svo frá, að hann hafi látist á Húsavík, verið vinfastur og valinkunnur maður og talinn góður læknir. Eftir fráfall Eggerts  tók Jón Constant Finsen (1826 – 1885) við stöðu héraðslæknis. Hvort húsið hafi verið sérlegur læknisbústaður og fylgt stöðunni sem nokkurs konar hlunnindi fylgir ekki sögunni en ljóst að Finsen flutti í og eignaðist hús Eggerts. Hann hafði þó í hyggju að byggja sér nýtt hús. 

Þann 29. maí 1857 kom Bygginganefnd Akureyrar saman í fyrsta skipti. Síðasta erindi þessa fyrsta fundar var eftirfarandi: „Því næst var framlagt bréf frá læknir [svo] Finsen dags 10. þ.m. [10. maí 1857) hvar í hann tilkynnir, að hann vilji byggja íveruhús og að kaupmaður Havsteen hafi heitið honum nokkrum hluta af verzlunargrunni hans, en jafnframt hafi læknirinn munnlega látið í ljós að honum liggi ekki á útvísun hússtæðisins og var henni því frestað“ (Bygg.nefnd. Ak. 1857: nr.1). Ekkert virðist hafa orðið af þessari húsbyggingu. En Jón Finsen var ekki einasta einn af þeim fyrstu til að leggja fram erindi til Bygginganefndar Akureyrar heldur sat hann einnig í fyrstu bæjarstjórn Akureyrar. Sú var kjörin í bæjarstjórnarkosningum þann 31. mars 1863. Þær kosningar voru sögulega merkilegar að því leyti, að þar kaus kona í fyrsta skipti, Vilhelmína Lever, löngu áður en konur fengu kosningarétt. Jón Finsen gegndi stöðu héraðslæknis til ársins 1867 er hann fluttist til Randers í Danmörku. Hann lést í Danmörku árið 1885. Mun Jósep Skaptason hafa tekið við embætti héraðslæknis, en hann var búsettur að Hnausum í Húnavatnssýslu. Þá má nefna að Jón Finsen framkvæmdi, að öllum líkindum í þessu húsi, svæfingu á sjúklingi í aðgerð hérlendis, árið 1866. Var um að ræða unga stúlku og var hún svæfð með klóróformi (sbr. Girish Hirlekar 2006:145).  Nafn þessa merka sjúklings í íslenskri lækningasögu liggur ekki fyrir svo höfundur viti til, né heldur við hvers kyns meini aðgerðin var.  

Í eigendatali, sem birtist í Húsakönnun Hjörleifs Stefánssonar (1986:74), er eyða á árabilinu 1867 til 1873 og Friðrik Gudmann skráður eigandi árið 1873. Einhvern tíma á þessu árabili keypti Friðrik Gudmann húsið, þó líklega ekki fyrr en árið 1872. Í Sögu Akureyrar II. bindi segir svo: Allt þetta [gjafir Gudmanns til kirkjubyggingar áratug fyrr, 200 ríkisdali, til byggingar auk altaristöflu að verðmæti á þriðja hundrað rdl.] bliknaði þó hjá þeim tíðindum er spurðust út um mitt ár 1872; Gudmann hafði keypt læknishúsið svokallaða og gefið fyrir það 1750 ríkisdali. Ofan á þessa upphæð ætlaði hann að bæta 3250 ríkisdölum til að búa mætti húsið sem best fyrir hlutverk sitt; að verða annað hvort spítali eða hæli fyrir fátæka borgara kaupstaðarins (Jón Hjaltason 1994:212). Var það bæjarstjórnar að ákveða, hvorn kostinn skyldi velja. Verslunarstjóri Gudmanns, fyrrnefndur Steincke, mun hafa verið helsti hvatamaður í þessum gjörningi og þeim framkvæmdum sem þessari gjöf fylgdu. Bæjarstjórnin valdi þann kost að þiggja gjöf Gudmanns og að læknishúsið yrði gert að sjúkrahúsi. Það er ekki ósennilegt að viðbyggingin norðan við hafi verið reist sumarið 1873. Ekki er minnst á hana í fundargerðum bygginganefndar, raunar fundaði sú nefnd ekkert á bilinu 21. október 1872 til 24. júní 1874. En þess má geta, að meðal bygginganefndarmanna á þessu árabili var Bernard Steincke sjálfur. Við skulum grípa niður í frásögn dagblaðsins Þjóðólfs þann 27. október 1873:  Í blaði þessu hjer að framan, er sagt frá því, að stórkaupmaður Fr. Gudmann í Kaupmannahöfn hafi keypt íbúðarhús læknis J. Finsens, er kostaði 1750 rd. Og gefið það til þess, að í því yrði stofnaður spítali hunda veikum mönnum; um leið hjet hann og a& bæta við gjöf þessa, svo að hún öll yrði 5000 rd. I þessu tilliti hefur hann sent hingað nú í sumar ýmis áhöld til spítalans, svo sem ofna, rúmstæði, rúmfatnað, íverufatnað, matar-áhöld, þvotta- og baðílát, vjelar og verkfæri og margt annað, sem hjer er ekki rúm til að lýsa, enda er sagt a& spítalastjórnin muni ætla sjer að gjöra það seinna ; öll hin nefndu áhöld, er sagt að hafi kostað 1350 rd. Þar að auki hefur hinn veglyndi mannvinur, látið endurbæta sjálft húsið og breyta ýmsri herbergja skipun í því, og ennfremur látið byggja nýtt timburhús norðan við fyrir svörð, hey, fjós o.fl. Eldra húsið er tvíloptað, en hitt loptlaust nema yfir fjósinu; bæði húsin eru til samans 36 al. á lengd og 10-11 al. á breidd.[…] Þess er og skylt a& geta, a& hinn umsýslumikli nytsemdarmaður verzlunarstjóri B. A Steincke mun hafa  átt góðann og mikinn þátt í því, að ofannefnd gjöf er komin svo fljótt og langt áleiðis, a& sjúklingar, er vilja komast á spítalann, geta með byrjun næsta mánaðar fengið þar inngöngu. Fyrrum hreppst varaþingmaður Páll Magnússon, sem var á Kjarna, hefur tekið að sjer spítalahaldið til 14. maí 1874  (án höf 1873: 126).  Það er e.t.v. merkileg og skemmtileg tilviljun, að íbúðarhús Gudmannsverslunar og sjúkrahúsið sem hann lét innrétta skuli einmitt vera tvö elstu hús bæjarins á 21. öld. Sjúkrahúsið var innréttað þannig, að á efri hæð suðurhússins voru sjúkrastofur en íbúð læknis á þeirri neðri. Í norðurhúsi var m.a. líkhús og sem fyrr segir fjós og ýmis konar geymslurými. Á meðal nýjunga í hinum glæsta nýja spítala var baðhús, þar sem bæjarbúum gafst kostur á „heitu sjóbaði“ fyrir tvær krónur og heitu baði fyrir eina krónu eða eina krónu og fimmtíu aura, eftir því hvaða dag farið var í bað. Steypibað kostaði fimmtíu aura. Gjaldskrá þessi var ákveðin í maí 1875. Árið 1880 kostaði steypibaðið 75 aura og aðeins í boði að baða sig á miðvikudögum og þurfti að panta með dags fyrirvara.   

Enda þótt sjúkrahúsið hafi þótt hið veglegasta og sérlega vel búið var aldeilis annað uppi á teningnum rúmum tveimur áratugum síðar, þegar nýr héraðslæknir tók við þeirri stöðu af Þorgrími Johnsen. Um var að ræða Guðmund Hannesson og réðst hann til starfa árið 1896. Hinum unga lækni (Guðmundur var fæddur 1866 og var því þrítugur ) blöskraði mjög aðstæður og aðbúnaður í húsinu, sem orðið var 60 ára gamalt og byggt sem íbúðarhús. Sagði hann húsið „stórum verra en flest privat hús“ og nefndi þar gluggaleysi, loftleysi, súg og ýmislegt annað, auk þess sem lækningatól voru flest úr sér gengin eða úrelt. Þá var því þannig háttað, að sjúkrarýmin voru á efri hæð hússins og mikið verk að koma sjúklingum upp þröngan og snúinn stiga. Það var því strax í janúar 1897 að Guðmundur lagði fram teikningar að nýju sjúkrahúsi.  Guðmundur hafði lært lækningar og aðferðir sem voru gjörólíkar því sem tíðkast hafði, m.a. hjá forverum hans. Eitt dæmi um þetta var, að samkvæmt fyrri kenningum var ferskt loft talið óhollt veiku fólki og þá sérstaklega dragsúgur. Var því venjan, að allir gluggar væru lokaðir á sjúkrahúsinu með þeirri undantekningu, að ef einhver hafði dáið varð að af illri nauðsyn að opna rifu á gluggum þeirrar sjúkrastofu. Stóð börnum mikill stuggur af sjúkrahúsinu ef gluggi var einhvers staðar opinn; þá hafði einhver dáið. Eftir að Guðmundur Hannesson réðist til starfa voru gluggar hins vegar opnaðir hvort heldur einhver hafði dáið og því „[…] vissu börnin aldrei fyrir víst hvenær líkhúsið geymdi dautt fólki“ (Jón Hjaltason 2001: 129).   

Árið 1899 lauk þar með aldarfjórðungs sögu Gudmannsspítala er sjúkrahúsið fluttist í vandaða nýbyggingu á svokölluðum Undirvelli norður af Búðargili. Akureyrarbær seldi húsið og kaupandi var Sigtryggur Jónsson timburmeistari frá Espihóli. Sigtryggur og fjölskylda hans hafa líkast til búið hér í rúmt ár en líkt og Jón Finsen rúmum fjórum áratugum fyrr hafði hann húsbyggingu í huga þegar hann flutti hingað. En ólíkt því sem varð hjá Finsen lækni varð af húsbyggingu Sigtryggs, því aldamótaárið 1900 reisti hann veglegt stórhýsi næst sunnan við hús sitt. Það hús stendur enn og er Aðalstræti 16. Árið 1902 eru alls 14 búsettir í húsinu, sem skráð er sem Aðalstræti 53 í manntali. Á næstu árum búa að jafnaði um 15-20 manns í húsinu í 5-6 íbúðarrýmum. Á meðal nafna sem sjást í manntölum þessi ár má nefna þau Valdemar og Soffía Thorarensen, Kristján Helgason og Helga Bjarnadóttir og Ólafur Tr. Ólafsson og Jakobína Magnea Magnúsdóttir. Þessi hjón eru öll búsett hér í manntali árið 1906 en þá er húsið komið með sitt endanlega númer, þ.e. Aðalstræti 14. Þess má geta, að síðasttöldu hjónin stóðu það ár í húsbyggingu við Spítalaveg. Sigtryggur átti húsið í rúma þrjá áratugi og í hans tíð var aðeins búið í suðurhúsinu, í norðurhlutanum hafði hann verkstæði og geymslur.  

Seint í nóvember 1916 var Aðalstræti 14 metið til brunabóta og lýst á eftirfarandi hátt: Nyrðri hluti var einlyft íbúðarhús úr timbri, vegg og þak timburklætt, á lágum steingrunni. Á neðri hæð austanmegin (við framhlið) var mótorverkstæði, söðlasmíðaverkstæði og geymslupláss  vestanmegin (við bakhlið). Gangur var einnig tilgreindur, ekki ólíklegt, að hann hafi verið fyrir miðju. Á efri hæð var eldhús og heygeymsla (m.ö.o. hefur hæðin að hluta til verið hlaða). Einn skorsteinn, sem tengdist fjórum kolaofnum, var á norðurhelmingi hússins, sem mældist 11,3x6,9m að grunnfleti og 6,3m á hæð og aðeins sex gluggar.Suðurhlutanum, þ.e. eldri hluta hússins var lýst svo: Áfast við ofantalið er tvílyft íbúðarhús með háu risi á lágum steingrunni. Á neðri hæð (gólfi) voru tvær stofur og forstofa með stiga upp á loft, austanmegin og vestanmegin var ein stofa og eldhús. Á efri hæð, sem kallaðist loft, voru tvö herbergi og forstofa austanmegin en vestanmegin eitt herbergi og eldhús. Efra loft, þ.e.a.s. rishæð var sagt „ósundurþiljað og notað til geymslu“. Fjórir kolaofnar og tvær eldavélar voru í húsinu.  Grunnflötur norðurhússins var sagður 11,3x6,9m (eins og suðurhúsið) en hæðin 8,2 metrar. 21 gluggar voru á húsinu (sbr. Brunabótafélag Íslands 1916: nr. 48) Sigtryggur Jónsson var eigandi hússins árið 1916, og átti hann það til ársins 1934 er eignir hans voru seldar á nauðungaruppboði (sbr. Hjörleifur Stefánsson 1986:75).  

Eftir að Sigtryggur Jónsson missti eignir sínar árið 1934 leysti Landsbankinn húsið til sín  og seldi það Oddi Pálma Sigmundssyni skipstjóra. Hann bjó sjálfur í suðurhúsinu en leigði íbúðir í norðurhlutanum.  Einhvern tíma á bilinu frá október 1936 til hausts 1937 fluttu í húsið þau Leó Guðmundsson, bifreiðastjóri,  fæddur í  Holtsseli í Eyjafirði og Þóra Guðrún Friðriksdóttir, fædd á Þinghóli í Glæsibæjarhreppi. Þau munu hafa innréttað norðurhluta hússins sem íbúðarhús og eignuðust hann árið 1946 (sbr. Hjörleifur Stefánsson 1986:75). Bjuggu þau þar svo áratugum skipti. Á meðal barna þeirra var Reynir Örn, sem m.a. var þekktur fyrir ýmsar óhefðbundnar aflraunir og kallaður Reynir sterki. Í tíð þeirra Leós og Þóru, nánar tiltekið þann 6. apríl 1961 kviknaði í norðurhluta hússins og skemmdir urðu töluverðar. Var húsið endurbyggt með örlítið breyttu sniði í kjölfarið, eftir teikningum Mikaels Jóhannessonar.  Þá vildi svo til, að tvisvar höfðu húsin á næstu lóð norðan við brunnið til grunna, annars vegar í desember 1901, þegar fjöldi húsa brann á einni nóttu. Hins vegar í nóvember 1955, þegar gamla Hótel Akureyri, stórhýsi á pari við Samkomuhúsið og Menntaskólann, brann til ösku. Það hús hafði verið byggt árið 1902, á grunni veitinga- og gistihúss sem brann 1901.   

Suðurhlutinn var einnig innan sömu fjölskyldu drjúgan hluta 20. aldar en þar bjuggu þau Oddur Pálmi Sigmundsson og Jónína Guðrún Jónsdóttir ásamt bróðursyni Odds, Eiði Baldvinssyni. Oddur lést fyrir aldur fram í febrúar 1961 en Jónína og Eiður bjuggu áfram í húsinu í tugi ára eftir það. Eiður mun hafa búið hér fram yfir 1990 en Jónína fluttist á dvalarheimili árið 1988. Húsið var alla þeirra tíð í fyrirtaks umhirðu og hefur Hjörleifur Stefánsson orð á því í Húsakönnun (1986:75) að eigendur hafi sinnt viðhaldi þess af mikilli natni.  Það þótti sérlega eftirtektarvert, hvað þeim hafði auðnast að halda vel í og varðveita innra skipulag og herbergjaskipan hússins sem væntanlega hefur verið óbreytt frá því að Gudmann og Steincke innréttuðu húsið sem spítala. Það var árið 1994 sem Húsafriðunarsjóður Akureyrar og Minjasafnið í samvinnu við Fjórðungssjúkrahúsið, Læknafélag Akureyrar og norðausturdeild Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga keyptu suðurhluta hússins . Ætlunin var að koma þar upp í lækningaminjasafni í fyllingu tímans, eftir endurbætur.  Enda þótt ástand hússins hafi verið eins og best var á kosið tóku endurbæturnar um tvo áratugi, reyndar með hléum. Mikið kapp var lagt á að nýta og varðveita sem mest af hinu upprunalega og endurbætur því flóknar. Greinarhöfundur man eftir að hafa farið þarna inn í Sögugöngu um Innbæinn, líklega sumarið 2000, þar sem leiðsögumaðurinn, Hörður Geirsson, sýndi þátttakendum eldstæði mikið á neðri hæðinni. Mun það hafa fundist við framkvæmdir innandyra, þ.e. það hafði líkast til verið fellt inn í vegg við endurbætur Gudmanns og Steincke. Endurbótum á suðurhluta lauk um 2015 en ekki varð úr áformum um að opna þar lækningaminjasafn. Nú hefur Aflið, samtök fyrir þolendur ofbeldis aðsetur í húsinu. Af norðurhlutanum er það að segja, að hann er íbúðarhús og í honum tvær íbúðir. Á árunum 2020-22 fóru fram miklar viðgerðir á því húsi, m.a. klæðning utanhúss endurnýjuð og settir nýir sexrúðupóstar í glugga. Þannig hefur allt húsið nú hlotið gagngerar endurbætur og er frágangur alls hússins allur hinn snyrtilegasti og glæsilegasti. Teikningarnar að endurbættum norðurhluta gerði Gunnlaugur Björn Jónsson. 

Gudmanns minde, þ.e. suðurhluti Aðalstrætis 14 var friðlýstur í B-flokki  árið 1977 eftir þjóðminjalögum frá 1969. Um norðurhlutann gilda reglur um aldursfriðun frá árinu 2012, en sú bygging er frá árunum 1872-73. Hér er um að ræða eitt af merkari húsum bæjarins, hvort tveggja í menningarsögu og byggingarsögulegu tilliti að ekki sé minnst á, að húsið er sannkölluð bæjarprýði eins og raunar mörg önnur elstu húsa Innbæjarins. Meðfylgjandi myndir eru flestar teknar 15. desember 2024. Mynd, sem sýnir framkvæmdir við norðurhluta er tekin 17. júní 2021 og myndin sem sýnir Gudmanns minde hvítmálaðan er tekin 5. júní 2006. Myndin af Norska húsinu á Stykkishólmi er tekin 13. júlí 2012. 

 

Heimildir: Án höfundar. 1873. [Án titils] Þjóðólfur 27. október 46. – 47. tbl. bls. 126 

Brunabótafjelag Íslands. 1917. Virðingabók Brunabótafélags Íslands, Akureyrarumboð 1916-1917 . Varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri, aðgengilegt á vef safnsins:  https://issuu.com/heradsskjalasafnakureyri/docs/f117_1_virdingabok_1916_1917?fr=sY2VhYTQzODI5ODU  

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1857-1902. Fundur nr. 1, 29. maí 1857  Óprentað, óútgefið; varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri, aðgengilegt á vef safnsins: Fundargerðabók bygginganefndar Akureyrar 1857-1902 by Héraðsskjalasafnið á Akureyri - Issuu 

Girish Hirlekar. 2006. Gudmanns Minde. Læknablaðið 92. árg. 2. tbl. bls. 145.  

 Hjörleifur Stefánsson. 1986. Akureyri: Fjaran og Innbærinn byggingarsaga. Reykjavík: Torfusamtökin.  

Hjörleifur Stefánsson, Hanna Rósa Sveinsdóttir. 2012. Húsakönnun- Fjaran og Innbærinn. Minjasafnið á Akureyri. Pdf-skjal á slóðinni  

http://www.minjastofnun.is/media/husakannanir/Fjaran-og-Innbaerinn-2012.pdf 

Jón Hjaltason. 1994. Saga Akureyrar II. bindi. Akureyrarbær.  

Jón Hjaltason. 2001. Saga Akureyrar III. bindi. Akureyrarbær.  

Ýmsar upplýsingar af islendingabok.is, manntal.is, herak.is og timarit.is