Hús dagsins: Hafnarstræti 31 og 33.

Ég held áfram með Hafnarstrætisröðina frá 29 en þetta eru allt sviplík hús, reist á fyrstu árum 20.aldar (öll nema eitt) á lóðum sem timburmeistararnir Jónas Gunnarsson og Sigtryggur Jóhannesson eignuðust 1904 og líklegt er talið að þeir hafi annast byggingu flestra húsanna. Nú tek ég fyrir tvö hús í einu en annað þeirra er sögulega mjög svo frábrugðin hinum kannski helst vegna þess að það er um 8 sinnum yngra en flest hin húsin.

Hafnarstræti 31 (blátt, til vinstri á mynd)

Hafnarstræti 31 er lang yngsta húsið í þessari röð og að ég held yngsta hús við Hafnarstrætið allt en það er byggt 1999. En þarna endaði verslunarlóð Schiöth- verslunar og stóð þarna svokallaður Rauði-Stólpi, mikill staur sem afmarkaði verslunarlóðina. Árið 1906 fengu eigendur lóðarinnar, áðurnefndir Jónas og Sigtryggur fengið byggingarleyfi þarna en nýttu sér það ekki. Það var svo ekki fyrr en 93 árum seinna sem þetta hús var byggt. Mig minnir að SS-Byggir verktakar hafi byggt þetta (nú mega lesendur endilega leiðrétta mig ef mig misminnir!) en húsið var reist með því sem ég kalla plastkubba eða "legokubba" aðferð þ.e. hlaðið úr einangrunarplastkubbum og í þá er skellt járnbentri steinsteypu. Húsið er semsagt tvílyft bárujárnsklætt steinhús á háum kjallara og með lágu risi og með gamaldags póstum. En þegar reist eru ný hús inn í eldri húsaröðum er reynt að láta þau líkja eftir lagi eldri húsanna enda nýtur t.a.m. þessi húsaaröð friðunar sem heild. Hafnarstræti 31 er dæmi þar sem þetta hefur tekist h.u.b. fullkomlega en húsið fellur algjörlega inní þá götumynd útlitslega og stærðarlega séð, en húsið er örlítið lægra og styttra en hús nr. 29 en ívið stærra en 33.

Hafnarstræti 33 (t.v. á mynd)

Húsið er talið byggt 1904 en ekki finnst formlegt byggingarleyfi fyrir húsinu, en fyrsti eigandi þess hét Páll Þorkelsson en líklegast hafa þeir Jónas og Sigtryggur annast byggingu hússins. 1911 eru þeir allavega orðnir eigendur hússins. Húsið er tvílyft timburhús á steinsteyptum kjallara og með lágu risi. Lítil forstofubygging er á suðurhlið og stigahús á bakhlið. Húsið er klætt með steinblikki og bárujárn er á þaki. Gluggapóstar á neðri hæð eru dálítið sérstakir, margskiptir en á efri hæð eru krosspóstar en ekki gott að átta sig á hvort hefur upprunalega verið. Í bók Hjörleifs Stefánssonar um Innbæinn koma fram nákvæmar upplýsingar um stærð húsanna sem fjallað er um og þar kemur fram að húsið sé 231 fermetrar og 718 rúmmetrar að stærð (Hjörleifur Stefánsson 1986: 127).  Þar er einnig eigendalisti frá upphafi  sem ekki verið tíundaður hér en margir hafa átt húsið og enn fleiri búið í því en eftir 1940 virðist húsið hafa skipst í tvo eignarhluta og skiptist milli hæða. Enn eru tvær íbúðir í húsinu, hvor á sinni hæð. Meðfylgjandi mynd af Hafnarstræti 31 og 33 er tekin 10.september sl.

Heimildir: Hjörleifur Stefánsson (1986) Akureyri: Fjaran og Innbærinn byggingarsaga. Reykjavík: Torfusamtökin.

Steindór Steindórsson (1993). Akureyri; höfuðborg hins bjarta norðurs. Reykjavík: Örn og Örlygur