Hús dagsins: Hamarstígur 1

Vorið 1933 fékk Júlíus Davíðsson byggingarleyfi á lóð sinni við Hamarstíg sunnanverðan. Hann hafði þremur árum áður reist húsið Oddeyrargötu 22 í félagi við Ásgeir Kristjánsson. Fékk Júlíus leyfi til að reisa hús að stærð 7,8x6,6 m, ein hæð úr timbri, forskalað á háum kjallara. Júlíus mun þó ekki hafa flutt inn í húsið (sbr. Ak.bær, Teiknistofa Arkikekta, Gylfi Guðjónsson, 2015: 58). Hér má sjá í Degi frá ársbyrjun 1934 hvar Júlíus Davíðsson auglýsir “nýtt hús á góðum stað í bænum”. Líklegra er þó að Júlíus hafi leigt húsið, því í júní 1935 veitir Bygginganefnd honum leyfi til að reisa pall úr steinsteypu austan undir húsinu að Hamarstíg 1. Árið 1955 var húsið stækkað til vesturs, eftir teikningum Ásgeirs Valdimarssonar. Fékk húsið þá það lag sem það nú hefur.

Hamarstígur 1 er einlyft steinhús á háum kjallara og með valmaþaki, í tveimur álmum. Sú eystri er eldri og snýr A-V en vestari álman snýr N-S. Undir henni er innbyggð bílgeymsla. Á austurhlið er sólskýli. Inngangur er á austurhlið og stál/timburtröppur upp að þeim- og steyptar tröppur að götu. Krosspóstar eru í gluggum og á norðurgafli vesturálmu er stór gluggi “stofugluggu” með 9 smárúðum. Sem áður segir, mun Júlíus ekki hafa flutt inn í húsið, en í marslok 1934 auglýsir Aðalheiður Halldórsdóttir, þarna búsett, að hún saumi alls konar kvenna- og barnafatnað.

Það getur verið gaman að rýna í þessar blaðaopnur sem varðveittar rafrænt eru á timarit.is. Á þessari tilteknu blaðsíðu, þar sem svo vill til að Hamarstígur 1 kemur fyrir á einum stað má m.a. sjá auglýst slægjulönd bæjarins; hólmar og flæðar, auglýsta til leigu fyrir komandi sumar ásamt spildum í Kjarnanýrækt sem leigð eru til tveggja ára. Þær lendur hafa að öllum líkindum verið á svipuðum slóðum og nú er Kjarnaskógur. Þá má sjá auglýstan þarna saltfisk hjá Eggerti Einarssyni og Verslunin Esja og Kaupfélag Verkamanna bjóða niðursoðna ávexti, fyrrnefnda verslunin býður þrjár tegundir en Kaupfélagið fjórar. Þarna má einnig sjá útvarpsdagskrána fyrir dagana 27. -31.mars 1934 og hún er einföld: Dagskráin stendur að öllu jöfnu frá 19-21.30, erindi (m.a. flutt af Sigurði Nordal og Jóni Eyþórssyni) og upplestrar en messur á fimmtudag og föstudag, enda um að ræða Skírdag og Föstudaginn langa. Barnatími er kl. 18.45 á laugardeginum og leikþáttur kl. 20.30 sama kvöld. En nú er ég kominn töluvert út fyrir efni þessa pistils.

Árin 1934-35 eru auglýstir þarna á vegum fundir á vegum Voraldar . Ekki fylgir sögunni hvaða félagsskapur umrædd Voröld er. Hvort hér sé um að ræða Kvenfélagið Voröld veit ég ekki. Það ágæta kvenfélag var stofnað 1933 af 24 konum og kom að mörgum góðum málefnum og líknarmálum - og gerir enn undir nafninu Aldan/Voröld. Kvenfélagið Voröld starfaði hins vegar í Öngulsstaðahreppi og því e.t.v. langsótt að ætla, að Voraldarkonur hafi fundað á Brekkunni á Akureyri. (Hér eru upplýsingar frá lesendum vel þegnar, ef einhver lumar á slíkum).

Hamarstígur 1 er stórbrotið og snyrtilegt hús. Það er byggt í áföngum og greinileg skil á milli upprunalegs hús og yngri bygginga, viðbyggingar frá 1955 og sólskála frá 9.tug 20.aldar. Það er alls ekki þannig, að viðbyggingar spilli útliti, heldur falla allir húshlutar hver að öðrum og útkoman hinn glæsilegasta. Lóðin er vel gróin og ber þar helst á miklum reynitrjám bæði framan við austanmegin og vestan húss. Þá er á lóðarmörkum upprunalegur steyptur veggur með skrautlegu járnvirkisem talin er varðveisluverður skv. Húsakönnun 2015. Ein íbúð mun í húsinu. Myndirnar eru teknar þann 18.mars 2017.

 

 

Heimildir:

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1930-35. Fundur nr.699, 9.maí 1933. Fundur nr.746, 7.júní 1935.

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. (Skrá yfir upprunasögu húsa sem stóðu á Akureyri um 1935, tekin saman 1945-55).

Tvö ofantalin rit eru óprentaðar heimildir, varðveittar á Héraðskjalasafninu á Akureyri.