Hús dagsins: Strandgata 29 og 31.

Eftir að lokið umfjölluninni um efri hluta Strandgötu upp að Hjalteyrargötu er að sjálfsögðu ljúft og skylt að fjalla um húsin við Strandgötu 29 og 31 en hér er um að ræða talsvert yngri hús en hin við götuna og upprunaleg hús löngu horfin.  En hér er í raun um tvö sambyggð hús að ræða. Lóðin Strandgata 29 er óbyggð og er notuð sem bílastæði fyrir þau fyrirtæki sem aðsetur hafa í Strandgötu 31 en þarna stóð áður eitt stærsta og glæsilegasta hús Akureyrar. Það var mjög háreist tvílyft timburhús með háu portbyggðu risi, að stærð og lögun svipað Strandgötu 45 sem ég fjallaði um í síðustu færslu og klætt steinskífu, en nú eru aðeins tvö skífuklædd hús eftir á Akureyri, Norðurgata 2 (næsta hús á bakvið) og Strandgata 23. Húsið var kallað Snorrahús eftir Snorra Jónssyni, timburmeistara og athafnamanni en hann reisti húsið árið 1897 og oft var byggt við það eftir það bakatil, pakkhús, vélageymslur og íshús. Hluti þessara síðasttöldu standa enn að hluta og eru uppistaðan bakhúsinu á Strandgötu 31- en nánar um það hér að neðan. Snorrahús var stærsta hús á Oddeyrinni þegar það var reist og sennilega það stærsta á Akureyri þar til Menntaskólinn og Samkomuhúsið risu nokkrum árum seinna. (Hafnarstræti 88, reist 1900 er svipað stórt og Snorrahús var.)  Snorrahús stóð árum saman autt og yfirgefið en haustið 1987 var brotið niður á einum degi og þykir það eitt mesta stórslys í húsasögu Akureyrar. Því það kom víst í ljós að húsið var í miklu betra standi en talið var og meira og minna stráheilt og hefði vel verið hægt að byggja það upp- en den tid den sorg eins og þar stendur. 

En húsin sem nú eru á lóðinni eru misjöfn að aldri og gerð en mynda eiginlega eina heild, og hér tala ég um bakhúsið sem telst Strandgata 31 og framhúsið sem telst Strandgata 29 en það stendur þó raunar á lóðinni 31, einni húslengd austar en Snorrahúsið stóð. Ekki er gott að slá föstu um byggingarár bakhússins sem er tvílyft steinsteypuhús með skúrþaki í tveimur álmum, vinkillaga en einlyft bygging er á milli þannig að grunnflötur er ferhyrningslaga. Í Oddeyrarbók Guðnýjar Gerðar og Hjörleifs segir að húsið sé byggt upp úr ís - og vélarhúsum Snorra Jónssonar sem þýðir að elstu hlutar hússins eru þá að stofni til frá því fyrir 1920. Smjörlíkisgerðin Akra eignaðist þetta hús 1938 og var þarna með starfsemi um árabil. Líklega er þetta hús byggt í mörgum áföngum en árið 1981 keypti Dagblaðið Dagur húsið og setti þar upp prentsmiðju. Framhúsið er tvílyft steinsteypuhús á kjallara og með háu risi og miklum miðjukvisti. Það er reist 1988 og við hönnun þess  hefur greinilega verið tekið mið af útliti margra húsa við Strandgötuna; það svipar um margt til forvera síns, Snorrahússins. Gluggaskipan o.þ.h. er að sjálfsögðu frábrugðin því sem var á eldri húsunum. Það var dagblaðið Dagur sem stóð fyrir byggingu hússins og sjálfum er mér tamt að kalla þetta hús Dagshúsið- og það á held ég við um flesta Akureyringa- enda þótt Dagur hafi liðið undir lok fyrir einum 17 árum síðan. Nú eru ýmis fyrirtæki og skrifstofur í húsinu, m.a. Ferðamálastofa, Mannvit og Eyþing. Myndin með færslunni sem sýnir framhúsið og horn bakhússin er  tekin 10.júlí 2013.

Heimildir: Guðný Gerður Gunnarsdóttir og Hjörleifur Stefánsson (1995). Oddeyri Húsakönnun. Minjasafnið á Akureyri.

Steindór Steindórsson (1993). Akureyri; höfuðborg hins bjarta norðurs. Reykjavík: Örn og Örlygur

PS.Ég fann enga mynd á netinu af Snorrahúsinu og eðlilega á ég ekki mynd af því sjálfur þareð ég var ekki nema 2ja ára þegar það var rifið. En þetta hús Strandgata 23, má e.t.v. segja að sé það nústandandi hús sem komist  næst því í útliti, það er skífuklætt en kvisturinn á Snorrahúsinu var öðruvísi og 23 er ívið minna og lágreistara. Þessa mynd tók ég í febrúar 2007.