Hús dagsins: Hrafnagilsstræti 14

Vorið 1935 hugðust þeir félagar og samkennarar við Barnaskóla Akureyrar, Hannes Magnússon og Eiríkur Sigurðsson, fá lóð við Möðruvallastræti. Ekki höfðu þeir erindi sem erfiði , þar eð ekki var ekki ákveðið að leggja götuna. Þeir fengu hins vegar skömmu síðar samliggjandi lóðir, spölkorn vestar og ofar, það er við Páls Briemsgötu 20 og Hrafnagilsstræti 12. Fyrrnefnda lóðin varð síðar Hrafnagilsstræti 12, og númer 12 varð 14. En Eiríkur fékk leyfi til að reisa íbúðarhús úr steinsteypu, 8,80x8,30m að grunnfleti, ein hæð á „ofanjarðarkjallara“ skv. teikningu og lýsingu. Svo virðist, sem húsið sé byggt eftir sömu teikningu og Hrafnagilsstræti 12 (Páls Briemsgata 20), en á teikningum Guðmundar Gunnarssonar fyrir fyrrgreint húsið er talað um „hús Eiríks Sigurðssonar og Hannesar Magnússonar“. Þar kemur glögglega fram afstaða húsanna, annað þeirra merkt HM, við Páls Briemsgötu en hitt, á horni Hrafnagilsstrætis og Skólastígs merkt ES.

Hrafnagilsstræti 14 er tvílyft steinsteypuhús með einhalla, aflíðandi þaki. Horngluggar í funkisstíl á suðausturhorni en vestanmegin á suðurhlið er sólskáli úr timbri og gleri. Á norðurhlið er viðbygging frá 1964 og þar innbyggður bílskúr. Í flestum gluggum eru einfaldir, lóðréttir póstar, bárujárn á þaki og veggir múrsléttaðir.

Skráð byggingarár hússins er 1946. Engu að síður eru þau Eiríkur Sigurðsson og Jónína Kristín Steinþórsdóttir skráð þarna til heimilis í Manntali árið 1940, og húsið þar sagt 5 ára, þ.e. byggt 1935. Þá er elsta heimildin um Hrafnagilsstræti 12 (síðar 14) sem finna má á timarit.is frá árinu 1936. Þannig er ljóst að hús hefur verið risið þarna 1935, þó e.t.v. hafi það ekki verið fullbyggt fyrr en áratug síðar. Eiríkur Sigurðsson (1903- 1980) var fæddur og uppalinn í Geithellnahreppi í Suður-Múlasýslu. Hann kenndi og var skólastjóri á Seyðisfirði og Neskaupsstað á árunum 1927-30, eftir námsdvöl í Kaupmannahöfn. Hann fluttist til Akureyrar árið 1933, er hann lauk prófi frá Kennaraháskólanum og kenndi við Barnaskóla Akureyrar. Þar varð hann yfirkennari árið 1949. Eiríkur var fyrsti skólastjóri Oddeyrarskóla, en hann var stofnaður árið 1957. Var þá löngu orðið aðkallandi að stofna barnaskóla á Oddeyri, sem þá var orðin fjölmennt og barnmargt hverfi. Eiríkur var skólastjóri Oddeyrarskóla í 10 ár, en hann fór á eftirlaun 1967. (Þess má að sjálfsögðu geta hér, að sá sem þetta ritar var löngu síðar nemandi í Oddeyrarskóla í þrjá vetur og starfsmaður þar í átta ár. Það voru svo sannarlega ánægjuleg ár) Eiríkur Sigurðsson var auk þess afkastamikill rithöfundur, og var ásamt nágranna sínum og félaga, Hannesi J. Magnússyni, eigandi og útgefandi Vorsins, barnablaðsins góðkunna. Líkt og Hannes birti Eiríkur fjölda greina og smásagna í Vorinu. Eiríkur seldi húsið árið 1959 og hingað fluttu þau Jón Eðvaldsson og Jakobína Guðbjartsdóttir. Jón og Jakobína bjuggu hér til æviloka, 1974 og 1976. Hafa síðan ýmsir búið í þessu ágæta húsi. Öfugt við systurhúsið austan við, hefur  Hrafnagilsstræti 14 tekið nokkrum breytingum gegnum tíðina. Árið 1964 byggðu þau Jón og Jakobína við húsið til norðurs, eftir teikningum Mikaels Jóhannssonar. Á sama tíma var einnig byggt á húsið einhalla þak, en það var flatt í upphafi. Síðar var innréttaður bílskúr á neðri hæð viðbyggingar. Árið 1990 var byggður sólskáli á svölum efri hæðar, og fékk húsið þá það lag, sem það nú hefur.  Ekki er hægt að segja annað, en að þessar breytingar hafi verið til góðs og fari húsinu vel. Það er í mjög góðri hirðu og til mikillar prýði á nokkuð fjölförnu horni. Í Húsakönnun 2016 er það sagt með 3. stigs varðveislugildi, og helst sem hluti götumyndar. Það er dálítið gaman að bera saman húsin tvö við Hrafnagilsstræti 12 og 14, sem næsta öruggt er, að séu byggð eftir sömu teikningu, en eru við fyrstu sýn næsta ólík. En það er nú aldeilis ekki allt sem sýnist.

Það er ekki aðeins húsið sem er til prýði í vinalegu og geðþekku umhverfi Syðri Brekkunnar. Lóðin er bæði vel hirt og gróskumikil og ber þar nokkuð á ýmsum trjá- og runnagróðri. Á suðausturhorni lóðar er stórvaxið, á að giska um 15m hátt, og gróskumikið lerkitré og er það til mikillar prýði og setur skemmtilegan svip á umhverfið. Það skartaði gulbrúnum haustlitum þegar undirritaður var á ferðinni um Hrafnagilsstrætið með myndavélina þann 27. október 2019.

Heimildir: Bygginganefnd Akureyrarkaupstaðar: Fundargerðir 1930-35. Fundur nr. 742, 4. maí 1935. Fundur nr. 747, 14. júní 1935. Varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Manntal 1940.

Minjasafnið á Akureyri, Hanna Rósa Sveinsdóttir. (2016). Akureyrarbær; Menntaskólinn á Akureyri og nærliggjandi íbúðarsvæði. Húsakönnun. Pdf-skjal á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Menntaskolinn_og_ibudasvaedi/husakonnun_ma.pdf