Bjöllur

Einhvern tíma heyrði ég að Volkswagen Bjallan væri mest framleiddi bíll sögunnar. Ekki þori ég að fullyrða að svo sé en eitt er víst að það er ansi mikið til af þessum þýsku eðalvögnum. Framleiðsla þeirra hófst um 1940 og nutu þeir fádæma vinsælda um allan heim áratugina á eftir. Hér eru nokkrar Bjöllur sem ég hef myndað. Efri tvær myndirnar eru teknar á árvissri sýningu Bílaklúbbs Akureyrar, 17.júní 2009. Á þeirri bláu sést greinilega ein sérstaða Bjöllunnar en í þeim var vélin aftur í þar sem kalla má skott, eða hvað? Mér finnst einhvernvegin að skott hljóti að þýða farangursrými en að vélin sé í húddinu. Þ.a. á Bjöllunni er húddið að aftan en skottið að framan. Silfraða Bjallan þótti mér alveg einstaklega glæsilega og varð hún á vegi mínum í eitt skipti í maí 2006 þegar ég var "úti að viðra myndavélina". Sú hvíta að neðan er árgerð 1967 og hefur verið í eigu sama manns frá upphafi og hefur staðið á þessum stað við Aðalstræti alla tíð. Ég er á því að hana ætti hreinlega að friða, rétt eins og gömlu húsin.

 

Hús dagsins: Eyrarlandsvegur 26

Eyrarlandsvegur 26, einnig kallað Breiðablik á stórafmæli á næsta ári en það er 99 ára, byggt 1911. Húsið hefur mörg einkenni norskra katalóghúsa. Einkennandi fyrir húsið er útskorið skraut og á því er sérstæður kvistur og útbygging nálægt horni þess sem gefa því glæsilegan og sérstakan svip. Upprunalegur eigandi hússins var Sigurður Hlíðar dýralæknir en hann mun ekki hafa byggt það heldur fengu hann og kona hans Guðrún Louise Guðbrandsdóttir það í brúðkaupsgjöf frá móður hennar sem var stórkaupmannsekkja úr Reykjavík. (Steindór Steindórsson 1993) Kom húsið tilhöggvið frá Noregi. Næstu eigendur hússins á eftir Sigurði voru m.a. þeir Guðmundur G. Bárðarson, átti húsið 1923-26 og Brynleifur Tobíasson sem bjó þar lengi á eftir. Báðir kenndu þeir við Menntaskólann á Akureyri, en þetta hús er einmitt staðsett skáhallt á móti skólanum. Þá mun Sigurður sjálfur einhverntíma hafa kennt við skólann. Nú er húsið í eigu Kaþólsku kirkjunnar og þar mun vera íbúð prests og kapella. Kaþólska kirkjan á einnig næsta hús, Hrafnagilsstræti 2 ( gafl þess sést t.v. á myndinni) og var það hús gert upp á hennar vegum fyrir ca. 5-10árum og þjónar nú sem kirkja. Þessi mynd er tekin 6.mars 2010. En þann dag brá ég mér í mikinn ljósmyndaleiðangur á leið frá kjörstað (þann dag var einmitt kosið um IceSave eins og allir muna), þar sem ég hafði tæmt það húsamyndasafn sem ég átti fyrir. Myndaði ég þar þetta hús, Gamla Skóla, Sigurhæðir og nokkur hús við Hafnarstræti. Húsamyndasafn mitt  frá Akureyri er þar með tæmt, en þó eru fáein sögufræg hús sem ég finnst mér verða að koma að fyrst ég er nú að þessu á annað borð. 

En hvenær læt ég staðar numið af húsum dagsins ? Í því er ekkert ákveðið. Hugsanlega segi ég það gott eftir 100 hús (þetta er 80.húsamyndin sem ég set inn). Eða eftir eitt ár, en 25.júní nk. verður þessi dálkur Hús dagsins eins árs. Svo geta hlutirnir undið uppá sig; ef ég set inn eitt hús þá finnst mér kannski ekki stætt á öðru en að setja annað, sem ég tel á e-n hátt "sambærilegt". En eitt er víst að ég mun tilkynna það hvenær ég hyggst láta staðar numið af Húsum dagsins. Einhverjir kíkja hér eflaust reglulega og og athuga hvort komið sé "nýtt" hús og leiðinlegt þætti mér að skilja þá eftir í óvissu um hvort og hvenær ný umfjöllun kæmi.

Heimild: Steindór Steindórsson. (1993). Akureyri; höfuðborg hins bjarta norðurs. Reykjavík: Örn og Örlygur.

Rafmagnslaust

Um kl. 21 varð "blackout" hér á Akureyri og komst rafmagn á um 22.45. Fyrst varð maður var við að eldhúsið datt út. Þá tékkaði maður á ganginum, stofunni og loks á lekaliðan. Þá á stigaganginum. Um leið og við komumst að raun um að allt fimm íbúða húsið var rafmagnslaust fékk ég símtal frá félaga mínum, búsettum handan Glerár en hjá honum hafði rafmagnið einnig farið. Svo heyrði ég gegn um símtöl að bærinn væri allur rafmagnslaus og Skagafjörður og Húnavatnssýslur líka. Í batterýisútvarpi heyrði ég svo í fréttunum hvers kyns var; bilun í landsneti og rafmagnslaust frá Hvalfirði til Hornafjarðar. Þetta var nokkuð sérstakt, enda gerist þetta (sem betur fer) afar sjaldan. En það er líka ágætt að vera stundum minntur á, hversu gríðarlega maður er nú háður er rafmagninu.

Rafmagn ætti að koma fljótlega

Hús dagsins: Sigurhæðir

 Sigurhæðir teljast standa við Eyrarlandsveg 3 en framhlið þess ágæta húss snýr reyndar að Hafnarstrætinu, þar sem það stendur hátt í brekkunni ofan götunnar. Sigurhæðir var reist sem íbúðarhús fyrir þjóðskáldið sr. Matthías Jochumsson árið 1903 en hann hafði verið búsettur á Akureyri frá 1886, nánar tiltekið í Aðalstræti 50.  Staðsetning hússins er sem áður segir sérstök, þarna hefur á sínum tíma verið stórkostlegt útsýni út og fram fjörðinn. Húsið er einlyft timburhús á steyptum kjallara, með portbyggðu risi og kvisti á miðju.   Matthías bjó í húsinu til dauðadags 1920 en næsti eigandi hússins Jónas Sveinsson breytti húsinu nokkuð, byggði kvisti á risið og breytti því í tvíbýlishús. Svokallað Matthíasarfélag tók sig saman um kaup á húsinu um 1960 og opnaði þar safn um skáldið sem Akureyrarbær fékk svo til umráða 1981. Munir frá Matthíasi eru nú á neðri hæð, og hefur verið leitast við að halda útliti og yfirbragði sem líkast því sem var hjá honum. Það reyndist raunar auðvelt, því þó nokkuð hefur varðveist af ljósmyndum t.d. af skrifstofunni hans. Skrifstofan er á neðri hæð og þegar komið er þar inn dettur manni helst í hug að Matthías hafi rétt skroppið frá í kaffi.  Þá er þarna bókasafn og borð úr stólar úr fórum skáldsins. Á efri hæð er skrifstofa og lítill salur undir súð en hún er raunar innréttuð sem íbúð. Síðastliðin misseri hafa verið margir viðburðir þarna, ljóðakvöld og fyrirlestrar en nánar má lesa um starfsemi Sigurhæða hér. Þessi mynd er tekin 6.3.2010.

Hús dagsins: Hafnarstræti 77

Hafnarstræti 77 er þrílyft steinsteypuhús með tiltölulega lágu risi, byggt árið 1923. Tveir turnar með lauklaga þaki á hornum hússins gefa því einstaklega skemmtilegan svip. Þeir munu þó vera seinni tíma viðbót við húsið, en líklega hefur þetta hús og það næsta, Hafnarstræti 79, sem sést hægra megin á myndinni verið einskonar "tvíburahús", en bæði eru húsin byggð 1923. Húsin eru reist á plássi sem skapaðist þegar brekkunni á bakvið var "mokað útí fjöru" en á þeirri uppfyllingu reis t.d. Hafnarstræti 82. Lengst af hefur húsið verið íbúðarhús, einhvern tíma var þarna klæðskeraverkstæði og ég man ekki betur en að þarna hafi verið gistiheimili fyrir einhverjum árum síðan. Frá 2008 hefur rútufyrirtækið  TREX haft aðsetur í húsinu og er afgreiðsla þess á 1.hæð en á þessum slóðum hefur verið miðstöð rútusamgangna við Akureyri svo áratugum skiptir. Þessi mynd er tekin 6.mars 2010. 

Akureyri International Airport

Ja, það skyldi þó ekki bara vera framtíðin. Síðustu daga í kring um helgina hefur verið heilmikið líf og fjör á Akureyrarflugvelli en hingað var millilandaflugi beint meðan Keflavíkurflugvöllur var lokaður. Stöðugur straumur var af heljarinar farþegaþotum og voru margir á ferðinni í kringum flugvöllinn þegar von var á þeim. Enda sjást þess konar vélar ekki hér á hverjum degi. Völlurinn virðist vera vel í stakk búinn fyrir millilandaumferð, enda nær flugbrautin nánast fram á Hrafnagil eftir lenginguna. Sennilega vantar uppá að stækka flugstöðina svo hún geti orðið fullburðug sem alþjóðaflugstöð. Önnur flugbraut yrði svo örugglega til bóta, en plássið á Hólmunum er nú reyndar ekki óþrjótandi. Önnur braut yrði líklega að liggja samsíða núverandi braut, því þó ég sé nú ekki flugfróður maður held ég að það væri afleitt að leggja braut þvert á fjörðinn. Vélin þyrfti þá að byrja ansi bratt klifur upp eftir Súlumýrum eða Vaðlaheiðinni strax og hún kæmist á loft. Efast um að slíkt væri mögulegt á stórum þotum. Með þessum flugvallarhugleiðingum set ég hér mynd þar sem sést vel yfir flugbrautina og athafnasvæði flugvallar (sést betur ef mynd er stækkuð), en ég klikkaði alveg á að vera með myndavélina þegar allar þoturnar voru hérna. Myndin er tekin 15.maí 2009.

Hús dagsins: Hafnarstræti 86

Hafnarstræti 86 var reist 1903. Húsið er alls fjórar hæðir að meðtöldum kjallara og nokkuð sérstætt að gerð en að mörgu leyit dæmigert fyrir húsakynni efnafólks á þessum árum. Líklega hefur húsið komið tilhöggvið forsmíðað frá Noregi og síðan sett saman hér. Einkennandi fyrir húsið eru sérstæðir gluggapóstur og tveggja hæða svalir á suðurhlið með skrautrúðum og útskurði. Húsið var upprunalega timbur- eða panelklætt en hefur sennilega fengið bárujárnsklæðningu um 1920-30. Einn af fyrstu eigendum hússins hét Kristján Árnason og rak hann þar verslun sem kallaðist Eyjafjörður og hélst það nafn á húsinu lengi vel, en verslað var í húsinu í áratugi. Verslunarpláss var á fyrstu hæð og íbúðarrými á þeim efri.  Uppúr 1990 var húsið farið að láta nokkuð á sjá en hefur nú hlotið miklar endurbætur, bæði að utan sem innan. Nú eru að ég held þrjár íbúðir í húsinu, ein á hverri hæð. Myndin er tekin 6.mars 2010 en þá fór ég einmitt í gagngeran húsamyndunarleiðangur um þennan hluta Hafnarstrætis og neðri brekku.

Gleðilegt sumar

Kæru síðugestir: Óska ykkur öllum gleðilegs sumars með þökk fyrir veturinn.

Læt eina sumarlega mynd fylgja með.

Hús dagsins: Hafnarstræti 73.

 Hafnarstræti 73 hefur gengið undir ýmsum nöfnum gegn um tíðina. Lón, Dynheimar, Kompaníið eru meðal þeirra Nú kallast þetta hús Rýmið. Sjálfum er mér tamast að kalla húsið Dynheima eða Gömlu Dynheima enda var það nafn á húsinu lengst af frá því ég man eftir mér. Allskonar starfsemi hefur  enda farið fram hér, bíó, iðnaður, félagsmiðstöðvar og leikhús svo fátt eitt sé nefnt. Ekki veit ég hinsvegar til þess að nokkurn tíma hafi verið búið í þessu húsi, en það getur hins vegar vel verið.

Húsið er steinsteypt, reist árið 1923 undir starfsemi Akureyrarbíós en í kjallara var Smjörlíkisverksmiðjan Akra. Húsið er þrílyft með lágu valmaþaki. Á norðurhlið er bárujárnsklædd, einlyft viðbygging litlu yngri. Húsið er byggt á plássi sem skapaðist þegar brekkunni á bakvið var mokað í uppfyllingu, þar sem m.a. Hafnarstræti 82 (síðasta færsla) var reist.   Eftir að kvikmyndasýningum var hætt í húsinu var salurinn tekinn undir samkomuhalds af Frímúrurum en í kjallara var trésmíðaverkstæði eftir að smjörlíkisgerðin flutti þaðan. Karlakórinn Geysir eignaðist síðan húsið og nefndi það Lón, en flutti nafnið með sér úr húsinu seinna meir. Tónlistarskóli Akureyrar var stofnaður í þessu húsi 1946 og hafði hér aðsetur fram yfir 1970. Þá var húsið komið í eigu bæjarins, sem hóf þar rekstur félagsmiðstöðvar fyrir ungmenni og kallaðist húsið þá Dynheimar. Félagsmiðstöðvar voru þarna starfræktar undir ýmsum nöfnum í 33 ár, eða til áramóta 2005-6. Nafninu var breytt úr Dynheimum í Kompaníið árið 1997 en þá voru líka boðaðar breyttar áherslur í starfseminni, en Dynheimanafnið hafði orðið óorð á sér vegna villtra balla og unglingadrykkju- margir munu t.d. hafa tekið sinn fyrsta sopa á Dynheimaböllum. Menningarmiðstöð ungs fólks, Húsið hóf hér starfsemi uppúr Kompaníinu um 2001 og var hér starfrækt til áramóta 2005-6 en fluttist þá í Rósenborg þar sem það er enn starfandi við miklar vinsældir. Frá 2006 hefur Leikfélag Akureyrar haft aðstöðu í húsinu og kallast það nú Rýmið. Salurinn býður upp á meiri möguleika í leiksýningum en hefðbundinn salur, sæti eru ekki föst heldur hægt að raða þeim eftir hentugleikum m.t.t. leikmynda og nálægð við áhorfendur oft mikil.

Ég hóf að stunda Húsið á vordögum 2004 en þá var það starfandi í þessu húsi. Mér þótti nokkur eftirsjá af þessari aðstöðu fyrst  um sinn, og örugglega margir á sama máli.  Í viðbyggingunni hafði t.d. nýlega verið innréttuð mjög fullkomin æfingaraðstaða fyrir hljómsveitir og salurinn þótti einstaklega frábær til tónleikahalds.  Hann var á 2. hæð hússins, heljarinnar gímald og stórar svalir á austurvegg,  þar sem hljómsveitir höfðu oftar en ekki afdrep enda gengt af þeim niður á svið. Mikill sjarmi yfir þessum sal, sem var gjörbreytt ( svalir m.a. rifnar ) þegar Leikfélagið tók við húsinu. Ekki veit ég hvað salurinn var skráður til að rúma marga en á einhverjum tónleikum tókst að troða þarna inn um 260 manns!  En hinsvegar skal geta þess að þrátt fyrir mikinn sjarma yfir húsnæðinu þarna að aðstaða Hússins batnaði stórkostlega við flutninginn í Rósenborg, enda held ég að þetta húsnæði hafi að mörgu leyti verið orðið ófullnægjandi og  þurft miklar endurbætur. Þá er ég ekki frá því að aðsóknin hafi stóraukist eftir að Húsið flutti í Rósenborg. Þessi mynd er tekin 6.mars 2010. 

Hús dagsins: Hafnarstræti 82

Hafnarstræti 82 var reist úr steinsteypu árið 1919 fyrir Kaupfélag Eyfirðinga og hýsti byggingarvörudeild félagsins um áratugaskeið. Eins og gengur og gerist með elstu steinsteypuhús er húsið nokkuð keimlíkt hefðbundinni gerð stórra timburhúsa á þessum tíma. Tvílyft með háu portbyggðu risi og tveimur kvistum og slútandi þaki og undan því standa útskornar sperrutær. En það er eitt einkenna Sveitzer húsa, veglegra timburhúsa ættaðra frá Noregi, sem vinsæl voru meðal efnafólks um 1900. Húsið stendur á uppfyllingu sem var mokuð úr brekkunni beint á móti og má þar nærri geta að lítið hafi verið um vélar við það verk, árið 1919. Þannig má gefa sér allan grunnflöt hússins og rúmlega það mokaðan úr snarbrattri brekku með skóflu og hjólbörum! Eitt sem kann að þykja sérkennilegt með húsið eru þessar dyr uppi á efri hæðum og á kvistunum. Þar eru þó hvorki svalir eða tröppur.  En sem áður segir verslaði KEA þarna með timbur og byggingarefni og var þetta hús þannig kallað Timburhúsið. Lager og geymslur munu hafa verið á efri hæðum og var timbur og annað góss híft þar upp inn um þessar dyr. Þar er komin skýringin skringilega staðsettu dyrum. Timburverslunin flutti úr húsinu 1963.  Nú hefur rútufyrirtækið SBA Norðurleið afgreiðslu þarna og hefur haft um árabil. Hér hefur lengi verið miðstöð rútusamgangna til og frá Akureyri og upplýsingamiðstöð ferðamanna hefur þarna aðsetur einnig. Í daglegu tali er þetta hús því kallað Umferðarmiðstöðin réttilega. Á efri hæðum eru skrifstofur og að ég held nokkrar litlar íbúðir. Þessi mynd er tekin 6.3.2010.