Hús dagsins: Hamarstígur 10

Helgamagrastræti hefur verið til umfjöllunar hjá mér sl. vikur og verður áfram. Nú er ég kominn að horninu þar sem Hamarstígur þverar götuna og sjálfsagt að taka fyrir hornhúsið við síðarnefndu götuna.Hamarstígur 10 stendur norðvestanvert á þessu umrædda horni. 

Vorið 1938 bókaði Byggingarnefnd eftirfarandi: „ Nefndinni hafa borist umsóknir um hornlóðina vestan Helga-magrastrætis og norðan Hamarstígs frá Halldóri Halldórssyni byggingafulltrúa, dags. 21. febrúar og Jóni G. Sólnes bankaritara, dags. 22. febrúar . Þar sem umsókn Halldórs Halldórssonar, byggingarfulltrúa er fyrr fram komin leggur nefndin til að honum verði leigð lóðin.“ (Bygg.nefnd Ak. 1938: 815). Fyrstu kemur fyrstur fær, en því má svosem bæta við, að Jón Sólnes fékk ári síðar lóð og byggingarleyfi á öðru horni við Hamarstíg; nánar til tekið á horninu við Holtagötu. Halldór fékk síðan leyfi til að byggja íbúðarhús á lóðinni, eina hæða með flötu þaki og kjallara undir hálfu húsinu. Húsið byggt úr steinsteypu, útveggir steyptir tvöfaldir og loft og þak úr járnbentri steinsteypu, stærð 9x8,2m. Halldór gerði sjálfur teikningarnar að húsinu, sem fullbyggt var 1939. Þess má geta, að tæpum áratug fyrr reisti Halldór Hamarstíg 4, í félagi við Steinþór Jóhannsson.

Hamarstígur 10 er einlyft steinsteypuhús á lágum kjallara og með háu risi. Á framhlið eru tveir smáir kvistir. Á austurstafni eru inngöngudyr og steyptar tröppur en sólskáli á vesturstafni.  Horngluggar í anda funkisstefnunnar til suðurs. Veggir eru múrhúðaðir og bárujárn á þaki.

Halldór Halldórsson byggingafulltrúi var einn ötulasti hönnuður bygginga á Akureyri á áratugunum milli 1920-1940 og skipta hús eftir hann hér í bæ tugum. Í Húsakönnun 2015 fyrir Ytri Brekkuna (Norðurbrekkuna), þar sem tekið er fyrir svæðið sem afmarkast af Þingvallastræti í norðri, Þórunnarstræti í vestri og Oddeyrargötu og Brekkugötu í austri er að finna 21 hús teiknað af Halldóri.  Hann var fæddur 4. mars árið 1900 í Garðsvík á Svalbarðsströnd og lauk prófi í byggingarfræði í Hildisheim í Þýskalandi árið 1924. Hann var byggingafulltrúi og byggingameistari hér í bæ til ársins 1944 en fluttist þá suður og hóf störf hjá Skipulagi ríkis og bæja. Síðar varð hann forstjóri Húsnæðismálastofnunar ríkisins við stofnun hennar, 1957 og gegndi hann því starfi til dánardægurs. Hér má sjá minningargrein Magnúsar Inga Ingvarssonar um Halldór, sem lést 23. ágúst 1969. Halldór bjó hér ásamt fjölskyldu sinni til ársins 1944, en þá auglýsir hann húsið til sölu.  Kona Halldórs var Sigurlaug Ólafsdóttir frá Krossum á Árskógsströnd. Margir hafa átt húsið og búið á eftir Halldóri og Sigurlaugu, og öllum auðnast að halda húsi og lóð vel við.

Upprunalega var húsið funkishús með flötu þaki, ekki ósvipað húsinu handan hornsins, Hamarstíg 8, og húsaröð Þóris Baldvinssonar við Helgamagrastræti sunnan við hornið, kennd við Samvinnubyggingafélagið. Árið 1982 var hins vegar byggð rishæð ofan á húsið ásamt sólskála, eftir teikningum Gísla Kristinssonar. Fimm árum síðar voru settir kvistir á risið, eftir teikningum Birgis Ágústssonar. Fékk húsið þá það lag sem það síðan hefur. Húsið mun alla tíð hafa verið einbýlishús. Hamarstígur 10 hlýtur varðveislugildi 1 í Húsakönnun 2015. Það er traustlegt og glæst og í mjög góðri og sama er að segja af lóðinni sem er mjög vel gróin miklum runnum og trjám, m.a. reyni- og grenitrjám. Myndin er tekin að vorlagi, nánar til tekið þann 3. maí 2019, og gróandinn að taka við sér svo sem sjá má.

 

Heimildir: Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á  slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

 

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1935-41. Fundur nr. 815, þ. 23. apríl 1938. Fundur nr. 818, 16. júní 1938. Óprentað og óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.