Hlíðarskál með mánaðar millibili.

 

Fyrir um mánuði síðan fjallaði ég um Hlíðarskál og setti þá inn myndina hér hægra megin. Hún er tekin 30.ágúst, fyrir réttum mánuði. Nú í kvöld átti ég leið uppá Súlumýrar og tók þá myndina vinstra megin. Hún er þ.a.l. tekin 30.sept þ.a. á milli myndana er réttur mánuður. Eins og sjá má hefur fönnin látið enn meira undan; sjá má t.d. í fönninni vinstra megin í skálinni grjót eða sandblett sem rétt er byrjað að bráðna ofanaf 30.8. en 30.9. er þetta efsta lag yfir blettinum nánast alveg farið, auk þess sem fönnin er snöggtum minni. Þetta gerist þrátt fyrir að komið hafi haustsnjóar og Hlíðarfjallið um tíma verið alhvítt í þessari hæð fyrir 1-2vikum síðan. Þessir fyrstu haustsnjóar hafa meira og minna látið undan miklum hlýindum sem hafa verið ríkjandi þessa vikuna. Hitinn að öllu jöfnu 10-15°C, sól og hressilegir sunnanvindar hafa verið ríkjandi. Og á morgun byrjar október.*

*Reyndar getur  10-15°C hiti og sunnanátt komið í hvaða mánuði sem er, jafnvel í janúar og febrúar. Því fylgja þá ógurlegar asahlákur.

Hús dagsins: Aðalstræti 6

Aðalstræti 6 er eitt af elstu húsum Akureyrar en það er byggt um 1845. Fyrsti eigandi og íbúi var Grímur Laxdal bókbindari en óvíst er hvort hann byggði húsið. Húsið hefur líkast til upprunalega verið einfalt að gerð, einlyft með bröttu risi, ekki ósvipað og t.d. Laxdalshús. Stefán Thorarenssen, sem eignaðist húsið á eftir Grími (1862) stækkaði húsið hinsvegar og hefur líkast til byggt tvílyftu turnbygginguna sunnan við húsið.  Miðjukvistur hefur svo komið seinna og þá hefur einhverntíma verið byggt aftan við húsið, bæði skúr og inngöngupallur. Árið 1870 eignaðist húsið Hendrik Schiöth bakarameistari. Hendrik og Anna Schiöth, kona hans, voru áberandi fólk í bæjarlífinu á seinni hluta 19.aldar  en hann sinnti auk bakarastarfsins póstafgreiðslu og gjaldkerastörfum og mun sú afgreiðsla hafa verið í þessu húsi- og enn mun vera merki um peningaskáp í skorsteini hússins. Anna Schiöth var mikill garðayrkjufrömuður og ein stofnenda Lystigarðsins. Þá var hún mikilvirkur ljósmyndari og margar gamlar myndir til af Akureyri og Akureyringum eftir hana. Schiöth hjónin bjuggu hér til dauðadags, hún lést 1921 en hann 1923. Síðan hafa margir átt og eða leigt hér. Nú munu vera tvær íbúðir í húsinu, hvor á sinni hæð. Húsið er bárujárnsklætt og gluggapóstar einfaldir og enda þótt það sé gjörbreytt frá upphafi er það til mikillar prýði og vel við haldið. Þessi mynd er tekin sl. vor, 29.maí 2010.  ( Vegna staðsetningar er líklegt að vel flestir sem heimsótt hafa Akureyri kannist við Aðalstræti 6  en það er beint á móti mjög vinsælli ísbúð, Brynju. Það er í huga margra ein af skylduheimsóknum þegar komið er til Akureyrar að kíkja í Brynju og fá sér hinn óviðjafnanlega Brynjuís. ) 

 

Brjáluð stemning í Þorpinu

Ég var staddur á Þórsvellinum og sá þessa líka rosalegu flengingu á Austfirðingunum, og þvílíkt og annað eins! Á fyrstu 9 mínútunum sölluðust niður tvenn mörk og í fyrri hálfleik höfðu Þórsarar skorað hvorki meira né minna en 5 mörk.  Við félagarnir göntuðumst fyrir leikinn, spáðum sigri á borð 6-0 o.s.frv. og í byrjun spáði ég að þetta færi 7-1, en það var nú ekki mikli alvara á bakvið það. Fjarðarbyggð átti þarna nokkra stuðningsmenn sem höfðu hátt þar til að ca. sjötta, sjöunda mark var í höfn. Það var mikil stemning og fögnuður þegar flautað var til leiksloka en næstu mínútur strax á eftir voru rafmagnaðar og á stundum mátti heyra saumnál detta í stúkunni. Því nú var beðið tíðinda að sunnan, hvernig Leiknis- Fjölnisleikurinn færi. Þegar úrslitin sunnan heiða urðu ljós braust svo út rosalegur fögnuður- enda ærin ástæða til!  Óska Þórsurum til hamingju með úrslitin og úrvalsdeildarsætið! :-)

Þór í úrvalsdeild - Fjarðabyggð féll

Staðarbyggðarfjall

Þegar horft er til suðurs frá Akureyri og fram Eyjafjörðinn blasir næst við þetta ábúðarmikla fjall sem sést fyrir miðri mynd hér til hliðar. Er það Staðarbyggðarfjall (1118m y.s.). Fjallið tengist mikilli og breiðri hásléttu sem liggur milli Eyjafjarðar og Fnjóskadals/Bleiksmýrardals og er tálgað af ísaldarjöklum inní jarðlagastaflann sem mun elstur vera 9-10 milljóna ára. Austan fjallsins liggur Garðsárdalur, ákaflega langur og víðlendur en hann var í byggð fram undir 1965*. Þar er vinsæl gönguleið um skarð sem nefnist Gönguskarð yfir í Fnjóskadal. Að vestan er Þverárdalur og sést hann til hægri á myndinni ásamt Tungnafjalli (um 1100m) sem gægist þarna á milli aspartrjánna. Staðarbyggðarfjall er nokkuð bratt og hvasst syðst en eftir því sem norðar dregur verður það ávalara og er nyrðri hlutinn lægri og bungulaga, kallast Öngulstaðaöxl. Hæst rís fjallið í Uppsalahnjúk, 1118 m y.s. en Öxlin er um 5-600m. Auðvelt er að ganga á Staðarbyggðarfjallið og er þá hægt að velja um að fara að norðanverðu upp Öxlina eða bakatil frá Garðsárdal. Þá er hægt að fara beint upp að vestanverðu (framanverðu, af svæðinu við Laugaland og Uppsali) þar sem fjallið er hæst en það er töluvert brött leið. Tvisvar hef ég farið á Staðarbyggðarfjallið, sumarið 1991,  í fyrra skiptið frá Garðsárdal en í seinna skiptið upp Öngulstaðaöxlina að norðanverðu. Fyrra skiptið, 29.6.1991,  var einmitt í fyrsta skipti sem ég gekk uppá fjall. Garðsárdalsleiðin man ég að var ekki tiltakanlega brött, byrjaði í hálendismóum en fikraði sig upp í gróðursnauða mela. Efst eru miklar og ávalar bungur  og mikið af "fölskum tindum" og tekur maður varla eftir því að maður er komin á toppinn fyrr en maður sér útsýnið.  Það má sjá á myndunum hér að neðan; Eyjafjarðarsveitin blasir öll við fyrir neðan en útsýni til vestur er verulega takmarkað af Súlnafjallgarðinum sem er miklu hærri. Þá er geysigott útsýni út Eyjafjörðinn og einnig sést til austurs og suðurs inná hálendið.

 

Hér er horft af efri hluta Öngulstaðaaxlar yfir fjörðinn og við blasir fjallaröðin austan ár; f.v. Möðrufellsfjall (900m) . Þá ber Kerlingu (1538m)  hæst ásamt tindaröðinni sem gengur framan úr henni og kallast Röðullinn. Dalurinn milli Möðrufellsfjalls og Kerlingar heitir Finnastaðadalur. Þá koma Þríklakkar (um 1400m) og Bóndi (1361m) ca. fyrir miðri mynd. Þá er mikil slétta sem er rofin af innskotunum Litla- og Stóra Krumma. Lengst til hægri rís svo líparítkamburinn sem gengur að Syðri Súlu. Lengst til vinstri ber í Hvassafellsfjall og Skjóldal sem liggur milli þess og Möðrufellsfjalls.  Myndin er tekin sumarið 1991, sennilega 29.júní.

Hér er aftur horft til norðurs út fjörðinn þar sem Eyjafjarðaráin liðast að ósum við Hólmana. Súlumýrar, Kjarnaskógur og Akureyri vestan megin (t.v.) en Kaupangssveit, Svalbarðsströnd og hlíðar Vaðlaheiðar að austan (t.h.). Kaldbak má síðan sjá lengst í norðri. Ég man hreinlega ekki hvort þessar myndir eru úr sömu göngunni, en tel það þó líklegast.  Miðað við snjóalög í fjöllunum hinu megin (sjá mynd í miðju) sýnist mér þetta frekar vera tekið í lok júní en um miðjan ágúst. Alltént eru myndirnar frá sumrinu 1991. Efsta myndin er hins vegar tekin á miðnætti 19.júní 2006, en Staðarbyggðarfjallið fær þennan skemmtilega bleik-fjólubláa lit í miðnætursólinni.

* Síðasta býlið í Garðsárdal, Þröm, fór í eyði 1965.

 

Hús dagsins: Spítalavegur 9

Spítalaveg 9 reisti Guðmundur Hannesson héraðslæknir árið 1899. Mun hann hafa teiknað og ráðið allri gerð hússins en það er undir miklum áhrifum frá Sveitserstílnum norska og er eitt fyrsta hús slíkrar gerðar hér á landi. Sveitserhúsin voru vinsæl meðal efnamanna 1900-1910 en eftir það fór að draga úr byggingu timburhúsa og steinsteypan fór að sækja í sig veðrið. En húsið er einlyft timburhús á lágum kjallara. Skiptist í tvær "álmur", grunnflötur vinkillaga en hlutinn  sem sést á myndinni snýr göflum austur-vestur. Húsið var eins konar læknisbústaður en eftirmaður Guðmundar , Steingrímur Matthíasson (Jochumssonar) keypti húsið af honum. Sjúkrahús Akureyrar frá 1898 til 1953 stóð rétt ofan við Spítalaveg 9 og var hann reistur fyrir tilstilli Guðmundar. Var það mikið stórhýsi, einlyft með tveimur burstum og skreytt útskurði og þótti mikil bylting frá gamla sjúkrahúsinu í Aðalstræti. Það hús var svo tekið niður um 1955 en byggt upp aftur í Hlíðarfjalli sem skíðahótel. En Steingrímur Matthíasson bjó í húsinu til 1936 og síðan hefur það skipt um eigendur þó nokkrum sinnum. Húsið er einbýli og hefur að ég held verið það frá upphafi. En eins og sjá má er Spítalavegur 9 stórglæsilegt hús og í góðri umhirðu. Myndin er ein nokkurra sem ég tók á göngu um Innbæinn 31.7. 2010. En menn munu víst ekki vera sammála hvort telja eigi Spítalaveg til Innbæjar eða Brekkunnar. Hann tengir þessa bæjarhluta saman en sjálfum er mér tamt að telja Spítalaveginn til Innbæjarins og Brekkan byrji þá við Lystigarðinn.

Hús dagsins: Hafnarstræti 23

Hafnarstræti 23 reisti Peter F.H. Schiöth, danskur bakarameistari árið 1903. Hann hafði veitt Brauðgerð Höepfnersverslunar forstöðu í tugi ára, en brauðgerðin, sem hóf rekstur 1867 mun hafa verið sú fyrsta á Akureyri. Húsið kom í stað veglegs brauðgerðarhúss sem brann 1903 en á gömlum myndum má sjá að það var einlyft timburhús með mikilli turnbyggingu, þrílyftri á framhlið. Það hús reisti Vilhelmína Lever árið 1835 en hún var einn helsti stórlax bæjarins um og eftir miðja 19. öld og kaus m.a. fyrst kvenna hér á landi árið 1863. En Hafnarstræti 23 er einlyft timburhús á háum kjallara. Á suðurgafli er tvílyft inngönguhús með svölum og útskornu skrauti. Húsið ber einkenni svokallaðra Sveitserhúsa, en það voru stórhýsi að norskri fyrirmynd (mörg komu tilhöggvin að utan) og þóttu með fínasti húsakosti í byrjun síðustu aldar. Enda voru það yfirleitt efnamenn sem þau byggðu. En í húsinu var rekin brauðgerð um áratugaskeið, og tók sonur Peters, Axel við rekstri hennar. Hann eignaðist húsið 1927 en það hafði verið í eigu Höepfnersverslunar. Ekki veit ég hvenær nákvæmlega brauðgerð lagðist af í húsinu en einnig má vel vera að í kjallara hafi verið verslanir eða annar smáiðnaður eftir það. Nú eru í húsinu líklega einar fimm íbúðir. Knattspyrnufélag Akureyrar, KA, er stofnað í þessu húsi  8.janúar 1928. Meðfylgjandi mynd tók ég í Sögugöngu Minjasafns Akureyrar um Innbæinn laugardaginn 31.júlí 2010. Þarna sést drjúgur hluti þátttakenda en eins og sjá má var gangan nokkuð fjölsótt.

Hlíðarskál 30.8.2010

Það þótti á árum áður tíðindum sæta ef skálin í Hlíðarfjalli færi í sundur.

Það er, að snjóhaft milli efri og neðri skálar nái að bráðna í sundur. Nú er það nánast orðið regla frekar en undantekning að það gerist og eins og meðfylgjandi myndir, sem teknar eru frá Sólborgarsvæðinu á 12.tímanum í morgun, sýna glögglega þá er Hlíðarskálin farin í sundur. (Það er reyndar svolítið síðan það gerðist, líklega rúm vika) En líklegt má telja að skálarnar komi saman aftur mjög fljótlega, því haft þetta er í um 1000m hæð og þar haustar ansi snemma. Það hefur t.d. þegar orðið vart við gráma í Súlum.

Á svipuðum tíma í fyrra tók ég Hlíðarskálina fyrir sjá hér og hér.

 

Hús dagsins: Menningarhúsið Hof (Strandgata 12)

Held það hljóti að liggja beinast við að Hús dagsins sé Menningarhús okkar Akureyringa, Hof en það er vígt í dag (eða á nákvæmlega sama tíma og þessi orð eru skrifuð um 16:00). Er þetta óneitanlega dálítil undantekning hjá mér því langflest hús sem ég tek fyrir eru yfir sjötugt og oftar en ekki á öðru hundraðinu í aldursárum. En bygging þessa mikla húss, sem telst standa við Strandgötu 12 hófst haustið 2006 en 15.júlí þ.á. var fyrsta skóflustungan tekin en líklega telst byggingarár hússins vera 2010, þ.e.árið sem byggingu er lokið. Fjölmargir iðnaðarmenn og verktakar komu að byggingu hússins en hönnun var í höndum Arkþings ehf.  En húsið mun vera 14m hátt á 4-5 hæðum, hringlaga að grunnfleti og klætt stuðlabergi. en í gegn um það mitt gengur mikill gangur ("almenningur") þar sem gengið er inní sali sem eru nokkrir misstórir. Þá er þarna kaffihús og minjagripaverslun og Tónlistarskóli Akureyrar hefur aðsetur sitt í húsinu. Hér er vefur hússins til nánari upplýsinga. Eins og allar stórframkvæmdir hefur bygging hússins ekki verið óumdeild og mörgum finnst húsið ljótt og óaðlaðandi og staðsetningin ekki til að bæta það. Margir telja einnig að fjármunum til byggingarinnar hefði verið betur varið í annað. En aðrir telja þetta mikla prýði og glæsilegt í alla staði og mikla lyftistöng fyrir menningarlífið í bænum. Að byggingin sé auk þess enn ein perlan í Miðbænum. Hinsvegar býst ég við að þegar fram líða stundir muni menn venjast húsinu og fyrr en varir þyki flestum það álíka sjálfsagt í bæjarmynd Akureyrar og t.d. kirkjan og kirkjutröppurnar, Samkomuhúsið og Lystigarðurinn. En myndin sem er hér efst t.h. er tekin fyrr í dag 28.ágúst 2010 á vígsludegi Hofs. Þá eru hér nokkrar svipmyndir innan úr húsinu:

  

Hér er horft inní og yfir aðalrými hússins. Á efri myndum er horft til suðurs inní kaffisal og út um glugga má greina glæsilegt útsýnið fram Eyjafjörð til Vaðlaheiðar. Á neðri mynd er svo horft yfir almenningin til norðurs, að aðalanddyri. Þar sjást inngangar inní salina Hamra og Hamraborgir ( nöfnin koma frá býlum í landi Akureyrar) og við aðalinngang er minjagripaverslun, sem mig minnir að heiti Hrím.

Hér er svo mynd frá 3.mars 2007 nokkrum mánuðum eftir að bygging hússins hófst. Komin mynd á kjallara og uppsláttur risinn fyrir útvegg.

 

Að lokum óska ég  Akureyringum og landsmönnum öllum til hamingju með þetta nýja Menningarhús Akureyrar og vona að þetta eigi eftir að vera menninga- og listalífi og bæjarlífinu öllu til heilla.  

Menningarhús tekið í notkun

Myndir aðgengilegar

Myndir sem ég hef sett inn á síðuna hjá mér hef ég gert aðgengilegar undir albúminu "Hitt og þetta" hér til hliðar. Eru þetta allar myndir, aðrar en húsa- og bílamyndir, en þær hef ég ævinlega sett í sér albúm, samnefnd. Myndir sem settar eru í færslur utan albúma fara í hít sem kallast "Óflokkað" og virðast óaðgengilegar nema í færslunum sjálfum. (Má vera að hægt sé að stilla það þannig að óflokkaðar myndir sé hægt að gera aðgengilegar eins og albúmin, en ég hef ekki fundið útúr því). Svo er ekki útilokað að maður flokki hitt og þetta myndirnar enn frekar...

Ekkert að vanbúnaði

Mörgum hættir til, þegar lagt er í lengri ferðir, að hoppa uppí bíl eins og þeir eru klæddir og halda svo af stað. Ef það er sól og blíða þaðan sem lagt er stað er sest inní bíl í stuttbuxunum og bolnum og svo- af stað...Það er að sjálfsögðu ekkert við því að segja- en hins vegar skyldi alltaf hafa með aukafatnað, skjólgóðar flíkur ef lagt er upp í langferðir. Og enda þótt bíllinn sé eins og hús á hjólum, þannig séð, þá er ágætis þumalputtaregla að búa sig í lengri bílferðir eins og maður sé á leiðinni út. Skjótt skipast veður í lofti og veðrið í Skagafirði getur t.d. verið allt annað veður en í Eyjafirði o.s.frv. Að auki liggur vegakerfið á löngum köflum í mörg hundruð metra hæð yfir sjó. Þó nútímabílar séu alls ekki bilanagjarnir og gangi að öllu jöfnu eins og klukkur má aldrei útiloka að bíllinn geti bilað eða verið stopp á leiðinni. Það getur hent hvaða farkost sem er. Og þá getur komið að því að einhver eða einhverjir þurfi að stíga út.  Og ef t.d. enginn straumur er á bílnum, þá virkar heldur ekki miðstöðin, sem þýðir að í bílnum verður á endanum svipað hitastig og utan við hann.

Ein lítil saga þessu viðkomandi. Fyrir rúmum 10 árum var ég í helgarútilegu í Fálkafelli, sem er skátaskáli ofan Akureyrar. Þar í kring er á vetrum mikil umferð jeppa og vélsleða enda eru Súlumýrarnar alvöru öræfi, víðlendar og villugjarnar í ca 4-600m y.s. Þessa helgina var umferðin þarna nánast eins og á Miklubraut enda einmunablíða, skafheiðríkt og glampandi sól.  Á laugardagskvöldinu sjáum við hvar einn verklegur jeppi er stopp, örfáum metrum frá skálanum. Fljótlega sjáum við að ekki er allt með felldu, hann reynir að hjakka en allt kemur fyrir ekki. Fljótlega eru jepparnir orðnir tveir, greinilega tveir félagar á ferð tvíbíla.  Eins og sönnum skátum sæmir kíkjum við út og athugum hvort við getum ekki hjálpað. Maðurinn stekkur út og það var ógleymanleg sjón: Hann var í gallabuxum, stuttermabol og sandölum einum fata í jeppaferð um ófærur. Þess má geta að þetta var ekki að sumarlagi. Onei, þetta var um miðjan janúar, frostið var -15°C og allt um kring var um tuga cm jafnfallinn snjór. Vegna klæðnaðar gat fyrri maðurinn lítið aðhafst en mig minnir að vinur hans hafi þó allavega vega verið í einhverjum þykkri jakka. Hann var hins vegar bara með bara með derhúfu á höfði. Ekki man ég nákvæmlega hvernig þetta fór en þeir reyndust við eftirgrennslan hvorki hafa skóflu né kaðal og eftir klukkustunda árangurslaust bras og hjakk kom einhver á þriðja jeppanum og sótti þá. Einhvernvegin grunar mig að þessir tveir hafi ekki reiknað með að festast eða þurfa yfirleitt að fara útúr bílunum.