Hús dagsins: Brekkugata 41

Ég held áfram með Brekkugötuna, og þennan Föstudaginn langa er það númer 41...

Fyrrihluta árs 1933 fékk Þorsteinn Davíðsson leigða lóð og leyfi til byggingar húss „í svipuðum stíl og framlögð teikning“. Þessi umrædda teikning hefur mögulega ekki varðveist, eða alltént er hún ekki aðgengileg á Landupplýsingakerfinu. (ATH. Það þarf ekki að útiloka möguleikann á því að teikningin hafi ekki varðveist). Þann 4.mars 1933 er Þorsteini veitt leyfi til að reisa einlyft hús, 9x9m með útbyggingu 7,5x3,1m. Fram kemur einnig, að húsið megi standa 1,5m frá norðurmörkum lóðar. Í upphafi var húsið nokkuð dæmigert funkishús með flötu þaki og horngluggum, og hefur raunar verið með fyrstu slíku húsunum sem risu á Akureyri. En flöt þök eru ekki hentug fyrir íslenska veðráttu með snjóþyngsli og bleytu og oftar en ekki fengu funkishús með slíkri þekju valmaþök eða ris síðar meir. Það var árið 1948 sem risþak var byggt ofan á húsið og þar með bættist heil hæð ofan á húsið og var það eftir forskrift Stefáns Reykjalín.  Fékk húsið þá það lag sem það hefur nú. Sjö árum áður, eða 1941 hafði húsið verið stækkað til norðurs. En Brekkugata 41 er einlyft r-steins og steinsteypuhús með háu risi og stendur á lágum grunni. Miðjukvistur mikill er á framhlið, gengur hann fram úr þekju og húsi og raunar mætti tala um hann sem sér álmu eða útbyggingu. Minni kvistir, báðir með hallandi þaki eru beggja vegna kvistbyggingar. Gluggapóstar eru einfaldir, en horngluggar í anda funskisstefnunnar er til suðurs en einnig á kvistálmu. Inngangar eru tveir á framhlið á norðurálmu, hvor fyrir sína hæð. Bárujárn er á þaki.  Lóðin er mishæðótt, enda þræðir Brekkugatan brún nyrsta hluta Brekkunnar, og stendur húsið töluvert hærra en gatan. Steyptar tröppur liggja upp að húsið frá götu. Við götu, á lóðarmörkum er mikill steyptur kantur með steypumunstri; n.k. „möskvum“ og mun sá kantur upprunalegur.

Húsið hefur alla tíð verið íbúðarhús, líkast til einbýli í upphafi. Nú eru hins vegar tvær íbúðir í húsinu, hvor á sinni hæð. Húsið og lóðin eru til mikillar prýði, og áðurnefndur steyptur kantur setur einnig skemmtilegan svip á umhverfið. Þessi mynd er tekinn þ. 10.jan. 2016.

Heimildir

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Hús dagsins: Brekkugata 39

Árið 1940 fékk Sigurður Helgason leyfi til að byggja íbúðarhús, eina hæð 8,2x10m á kjallara undir hluta hússins, byggt úr r-steini. Höfundur er sagður óþekktur en þess má geta að húsið er á margan hátt svipað og næsta hús, nr. 41 sem Tryggvi Jónatansson teiknaði. Húsið er einlyft steinsteypuhús með háu risi og stórum miðjukvisti að framan en fjórir litlir kvistir með einhalla þekju eru á bakhlið. Tveir samskonar kvistir eru einnig á framhlið hvoru megin miðjukvists. Upprunalega var Brekkugata 39 nokkuð dæmigert funkishús, einlyft með flötu þaki og horngluggum til suðurs. Þeir gluggar eru að sjálfsögðu til staðar enn. Árin 1956-59 var húsinu hins vegar breytt nokkuð, byggt var við það til suðurs og byggð ofan á húsið rishæð. Fékk húsið þá það lag sem það hefur nú. Hönnuðir viðbyggingar og rishæðar hús voru þeir Stefán Reykjalín og Sigurður Helgason en teikningarnar að breytingunum eru einmitt aðgengilegar hér. Brekkugata 39 virðist í nokkuð góðu standi og er hið reisulegasta þrátt fyrir, að mjög sé það breytt frá upprunalegri gerð. Húsið stendur töluvert hærra en gatan. Fljótt á litið gætu nr. 39 og 41 verið einskonar „tvíburahús“ en í raun er um tvö gjörólík hús að ræða. Nr. 41 er nokkuð eldra hús, byggt 1933. Húsin eiga þó þá sögu sameiginlega, að hafa upprunalega verið funkishús með flötu þaki en síðar fengið svo mikið sem eina rishæð á toppinn. Ein íbúð er í húsinu. Myndin er tekin þ. 10.jan. 2016.

"Fjórir kátir þrestir sátu saman á kvist" segir í valinkunnum dægurlagatexta. Hér eru hins vegar "Fjórir kátir kvistir".  (Bakhlið Brekkugötu 39, myndin tekin frá Munkaþverárstræti þ. 28.feb 2016). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Heimildir: Bygginganefnd Akureyrarbæjar. Fundargerðir 1935-41. Fundur nr. 855, 11.sept.1940.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Hús dagsins: Brekkugata 37

Benedikt Benediktsson kaupmaður á heiðurinn af byggingu tveggja húsa við ofanverða Brekkugötu. Hann reisti árið 1933 stórhýsi, verslunarhús og íbúðarhús á nr. 35 en sjö árum áður reisti hann hús nr. 37, sem um nokkurra ára skeið var nyrsta og efsta hús Brekkugötu að vestanverðu. Hann fékk sumarið 1926 leyfi til að reisa á lóðinni tvílfyt steinhús á lágum grunni með valmaþaki, 8,8x7,5m að stærð. Teikningar að húsinu gerði Tryggvi Jónatansson en þær eru ekki aðgengilegar á Landupplýsingakerfinu. Brekkugata 37 er einfalt og látlaust steinhús, tvílyft með valmaþaki. Þverpóstar eru í gluggum en bárujárn á þaki. Á norðurgafli, efri hæð er viðbygging byggð 1998 og tröppur upp að henni og inngangur þar, en inngangar á  neðri hæð eru nyrst og á miðri framhlið. Vegna mishæðar á lóð er viðbygging raunar aðeins við efri hæð. Af efri hæð er einnig gengið á svalir til vesturs, en einnig eru svaladyr til suðurs á neðri hæð. Brekkugata 37 hefur alla tíð verið íbúðarhús. Það er af algengri gerð steinsteypuhúsa frá síðari hluta 3.áratugarins, ámóta hús frá svipuðum má finna t.d. við Oddeyrargötu. Húsið er hins vegar, líkt og mörg hús í þessari röð, það eina sinnar tegundar í þessari röð en fljótt á litið mætti álíta húsið e.k. smærra númer af húsi nr. 33.  Brekkugata 37 er einfalt og látlaust að gerð, í góðu standi og til mikillar prýði í umhverfinu. Lóðin er einnig nokkuð stór og gróin, þar eru þó nokkur tré og litlar klappir. Tvær íbúðir eru í húsinu, hvor á sinni hæð. Myndin er tekin 10.jan. 2016.

 

Heimildir

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Hús dagsins: Brekkugata 35

Árið 1933 fékk Benedikt Benediktsson kaupmaður leyfi til að reisa íbúðar – og verslunarhús. 

Húsið Benedikts átti að vera steinsteypt, 12x9m að stærð með kjallara og lágu risi. Húsið reis um sumarið og haustið 1933, en teikningar að húsinu gerði Guðmundur Ólafsson byggingameistari í Brekkugötu 29. Hann teiknaði einnig það hús og á því heiðurinn af tveimur húsum í þessari glæstu húsaröð. Brekkugata 35 er tvílyft steinsteypuhús með háu risi og á lágum kjallara. Á suðurgafli eru svalir á annarri hæð en inngangar á framhlið og norðurgafli. Þar er einnig áföst skúrbygging. Í gluggum eru þverpóstar með fjórskiptum efri fögum en bárujárn er á þaki.

Sem áður segir var upprunalega verslunarrými á neðstu hæð, en skömmu fyrir jól 1933 opnaði Benedikt Benediktsson verslunina Baldurshaga í húsinu. Skömmu eftir hernám Breta voru átta hús skipuð loftvarnarbyrgi á Akureyri, ef til loftárásar kæmi og var Brekkugata 35 eitt þeirra. Þar áttu þeir bæjarbúar sem staddir voru úti á götum að leita skjóls ef loftvarnarmerki heyrðist. Ekki veit ég hvað réði því að þessi hús voru valin en líkast til hafa þau verið talin sterkbyggð og örugg. Enda um að ræða tiltölulega stór og nýleg steinhús í flestum tilvikum, en meðal annarra húsa sem skilgreind voru sem loftvarnarbyrgi voru Strandgata 33, Aðalstræti 8 og kjallari nýju kirkjunnar, þ.e. Akureyrarkirkju. Árið 1954 voru gerðar nokkrar breytingar á húsinu, þ.e. neðri hæð þar sem verslun var breytt í íbúð og gluggum breytt. Hefur húsið verið íbúðarhús frá þeim tíma en árið 1996 opnuðu þau Joris Rademaker og  Guðrún Pálína Guðmundsdóttir listsýningarsalinn Gallerí plús á neðstu hæð hússins. Galleríið var rekið þarna í um áratug eða svo en nú eru í húsinu tvær íbúðir, hvor á sinni hæð. Brekkugata 35 er glæsilegt og reisulegt hús og  lóðin er stór og vel hirt. Þessi mynd er tekin 10.jan 2016.

Heimildir:

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Hús dagsins: Brekkugata 33

Brekkugatan ofanverð er "yrkisefnið" hjá mér þessar vikurnar. Ég tek húsin fyrir í þeirri röð sem þau koma fyrir, ekki númeraröð. Á móti húsum nr. 27-39 er Akureyrarvöllur eða áhorfendastúka hans og nr. 30 ofan og norðan við hann. Því mun ég taka fyrir oddatölurnar að 39 og þá 30-34. Hér er Brekkugata 33: 

Samkvæmt svokallaðri Jónsbók stóð árið 1933 þarna hús sem byggt var árið 1922 en eigandi þá er Eyþór Tómasson. Núverandi hús reisti hins vegar Bjarni Kristjánsson árin 1952-53  eftir teikningum Mikaels Jóhannssonar. Brekkugata 33 er tveggja hæða steinhús á kjallara og með valmaþaki. Það er klætt grjótmulningi, sem í daglegu tali er stundum kallaður skeljasandur en bárujárn er á þaki. Á norðurhlið hússins er forstofu- og stigaálma og þar er aðalinngangur mót austri og steyptar tröppur að honum auk inngöngudyra í kjallara, á norðurhlið. Ofan inngöngudyra eru einnig svalir á annarri hæð, mót austri. Þrjár íbúðir eru í húsinu og hefur að öllum líkindum verið svo frá upphafi.  Á raflagnateikningum frá 1952 eru íbúðirnar merktar þremur mönnum; fyrsta hæð Jóni Laxdal, önnur hæð Torfa Jörundssyni en kjallari Hirti? Árnasyni (ath. Ég næ ekki að rýna almennilega í skriftina á teikningum þessum).

Húsið er nokkuð dæmigert fyrir steinhús þau er tíðkuðust um miðja 20.öld. Svipuð hús og Brekkugötu 33 má finna ofar á Brekkunni t.d. við Þórunnarstræti, Ásveg en einnig við norðanverðar Ránargötu og Norðurgötu á Eyrinni. Ekki er laust við að Brekkugata 33 minni undirritaðan einnig á Hlíðarnar og hús við Miklubraut í Reykjavík. Húsið er hins vegar nokkuð einstakt í þessari röð, enda um 20-30 árum yngri en flest nærliggjandi hús. Engu að síður er Brekkugata 33 traustlegt og glæsilegt hús og nýtur sín vel í þessari skemmtilegu og áberandi götumynd. Götumynd sem er í senn heilsteypt en ólík innbyrðis, enda skipuð ýmsum fulltrúum steinhúsabyggingarlistarinnar. Húsið er í góðu standi og lítur vel út og sama má segja um lóð, en hún er vel gróin öspum og öðrum trjám. Lóðin er geysivíðlend og liggur upp að Munkaþverárstræti- mögulega er þar um að ræða auða lóð við þá götu, samliggjandi þessari. Sem áður segir eru þrjár íbúðir í húsinu. Myndin er tekin þ. 10.jan. 2016.

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

PS. Nú kann einhver að spyrja; Hvar er umfjöllunin um Brekkugötu 31. Því er til að svara, að hana tók fyrir sumarið 2010. Þá hafði nýlega fengið bókina um Sveinbjörn Jónsson, Byggingameistari í stein og stál í afmælisgjöf og hóf í kjölfarið að mynda og kynna mér þau hús sem hann hannaði. Þetta hafði ég um Brekkugötu 31 að segja þá:

Brekkugata 31, umfjöllun þ. 23.júlí 2010. 

 

 

Hús dagsins: Brekkugata 29

"Það gerist nú ekki á hverjum degi" er stundum haft á orði um atburði sem ekki eru sérlega algengir. Að í garð gangi hinn 29.febrúar gerist hins vegar ekki á hverju ári eins og alkunna er. Mér þykir upplagt, á þessum 29.degi febrúarmánaðar- hlaupársdegi- að birta hér umfjöllun um hús númer 29 

Dúe Benediktsson lögregluþjónn og Guðmundur Ólafsson byggingameistari fengu sumarið 1926 leyfi til að reisa steinsteypt hús, 2 hæðir á háum kjallara með burstum og ústkotum, að ummáli 13x8,5m,  eftir teikningum hins síðarnefnda. Húsið var byggt sem parhús og átti Due suðuðurhlutan en Guðmundur norðurpartinn. Brekkugata 29 er tvílyft steinsteypuhús á háum kjallara og með háu risi og tveimur burstum. Á milli bursta er milliálma, tvö gluggabil á breidd en risi milliálmu er lyft á bakhlið. Þar er einnig útskot með valmaþaki og svalir á annarri hæð sunnan megin við hana. Inngönguskúrar eru hvor á sínum stafni hússins og steyptar tröppur upp að þeim en einnig eru bakdyr á húsinu. Krosspóstar eru í gluggum en bárujárn á þaki en veggir múrsléttaðir. Húsið hefur alla tíð verið íbúðarhús og þarna hafa líkast til hundruð manna búið gegn um þessi 90 ár sem það hefur staðið.

Lengi vel stóð húsið við þjóðbraut en framan af var Brekkugatan helsta umferðaræðin inn í bæinn að norðanverðu, eða uns Glerárgata leysti hana af hólmi um 1954. Brekkugata 29 er nokkuð sérstakt að gerð og áberandi kennileiti í þessari skemmtilegu götumynd. Það er í Húsakönnun sagt í þjóðernisrómantískum  stíl enda með sterka vísun í hinn íslenska burstabæ. Það var raunar tilfellið á fyrstu áratugum steinsteypunnar, að menn sóttu fyrirmyndir í þær húsagerði sem fyrir voru, timburhúsin og í tilfelli Brekkugötu 29, burstabæinn. Innan þéttbýlismarka Akureyrar man ég í svipinn ekki eftir mörgum -ef nokkru öðru- steinsteypuhúsi í svipinn með þessu burstalagi. Samkvæmt áðurnefndri húsakönnun hefur Brekkugata 29 varðveislugildi sem hluti af þeirri heild sem Brekkugöturöðin er. Húsið er reisulegt í góðri hirðu og til mikillar prýði í umhverfinu. Lóðin er einnig vel frágengið og vel gróin, sérstaklega bakatil þar sem nokkrar hávaxnir aspir standa. Nú eru í húsinu fjórar íbúðar, tvær í hvorum hluta- hver á sinni hæð. Myndin er tekin þ. 10.jan. 2016.

Heimildir

Bygginganefnd Akureyrar: Fundargerðir 1921-30. Fundur nr. 586, 7.ágúst 1926. Óprentað, varðaveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

 

Hús dagsins: Brekkugata 27

Árið 1924 fékk Jón Guðmundsson leyfi til að reisa steinhús á lóð sem hann fékk útmælda við Brekkugötu í árslok 1923. Fékk hann að reisa hús 8,16 x 9m að stærð „með ýmsum útskotum“. Ekki þori ég að fullyrða hvort þessir 16 cm stafi af misritun ( 0 í stað 6) eða að bygginganefnd hafi verið svo nákvæm í mælingum sínum. Yfirleitt standa mál húsa í leyfisveitingum nefndarinnar þó á heilum tugum. Húsið er annað elsta húsið í þessari tilkomumiklu húsaröð, oddatölum 23-41 við Brekkugötuna. Í bókinni Líf í Eyjafirði  kemur fram að hönnuður hússins hafi verið Jón Guðmundsson og geri ég ráð fyrir, að um sama Jón sé að ræða og byggði húsið. Ekki hef þó ég óyggjandi eða staðfestar heimildir fyrir því að muni tilfellið. Jón og Guðmundur voru nefnilega -og eru- óskaplega algeng nöfn!

En Brekkugata 27 er einlyft steinsteypuhús með háu risi og miðjukvisti og bogadregnu útskoti á framhlið (sk. karnap). Á norðurhlið er forstofubygging og steyptar tröppur upp að inngangi. Krosspóstar eru í gluggum og bárjárn á þaki. Brekkugata 27 er mjög svipsterkt hús og helsta sérkenni eru steyptir tröppulaga þakkantar. Bogadreginn gluggi ofan kvistglugga með nk. „sólargeisla“ lagi gefur húsinu einnig sérstakan svip. Húsið hefur alla tíð verið íbúðarhús, líkast til einbýli frá upphafi. Ekki er að sjá að stórfelld verslun eða iðnaður hafi farið fram í húsinu á fyrri tíð, en elsta heimildin sem finnst um húsið á timarit.is er auglýsing um píanókennslu hjá Guðrúnu Jónsdóttur, haustið 1925. Húsið er að öllum líkindum að mestu óbreytt frá upphafi, a.m.k. að ytra byrði. Það er í góðri hirðu og til mikillar prýði og stendur hátt og á áberandi stað, líkt og nærliggjandi hús. Myndina tók ég þ. 10.jan. sl.

 Heimildir: Bragi Guðmundsson. 2000. Grenndarfræði. Í Bragi Guðmundsson (ritstj.): Líf í Eyjafirði. Rannsóknastofnun Háskólans á Akureyri gaf út.

 Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Hin tilkomumikla húsaröð við Brekkugötu ofan Akureyrarvallar

Ég hef í síðustu færslum verið staddur í Brekkugötu en næstu vikurnar ætla ég að taka húsaröðina frá 23-37 hús fyrir hús. Hér er um ræða heilsteypta torfu reisulegra steinhúsa frá 3. og 4. áratug 20.aldar (undantekning er eitt hús frá 1953) og er þetta ein af glæsilegri götumyndum Akureyrar. Hún blasir við öllum þeim sem leið eiga um þjóðveg 1 þar sem hann þverar ofanverða Oddeyrina og myndar skemmtilega umgjörð um hinn valinkunna leikvang Akureyrarvöll. Ég afgreiddi þessa stórmerku röð á "hundavaði" fyrir rúmum fimm árum síðan en þótti hvert hús verðskulda umfjöllun fyrir sig. Á næstu dögum og vikum mun ég birta greinar um þessar, en hér má sjá yfirlitsmynd af umræddri húsaröð.

Hús dagsins: Brekkugata 27a

Brekkugötu 27a reisti Guðmundur Pétursson útgerðarmaður árin 1929-30. Bróðir hans,Sigurbjörn Pétursson frá Þverá fékk byggingarleyfi síðla vetrar 1929; leyfi til að reisa íbúðarhús, eina hæð á sk. „ofanjarðarkjallara“ og með útskoti að framan og skúrbyggingu á bakhlið, stærð hússins 10,3x9m. Hann lést árið 1930. Teikningarnar gerði Árni Stefánsson. Þessi lóð var framan af talin óbyggileg, vegna klappar sem ekki var unnt að vinna á nema með miklum tilkostnaði. Guðmundur var sterkefnaður og gat staðið straum af því. Þannig er númerið 27a til komið, ekki gert ráð fyrir húsi á milli 25 og 27, sem þegar voru risin.  Brekkugata 27a er tveggja hæða steinsteypuhús  með háu risi og miðjukvisti. Bogadregið útskot (karnap) er á miðri framhlið og svalir með steyptu handriði ofan á því, svaladyrnar á kvistinum. Þá er forstofubygging með svölum ofan á á norðurgafli og stigabygging á bakhlið, með sambyggðum kvisti. Krosspóstar eru í gluggum hússins og bárujárn á þaki. Húsið er sagt steinsteypuklassík með barokkívafi  í Húsakönnun sem unnin var fyrir Skipulagsdeild og þar er það einnig sagt „einkennandi í sterkri götumynd sem er áberandi dráttur í bæjarmynd Akureyrar“ (Gylfi Guðjónsson o.fl. 2015). Framan á kvisti er byggingarárið 1930 tíundað, en slíkt virðist ekki hafa verið óalgengt á þessum árum. (Mér er þó ekki kunnugt um hvort ártölunum var bætt á húsin síðar eða hvort þetta hafi verið einhvers konar tíska á þessum árum) Húsið var byggt sem íbúðarhús en við snögga yfirferð á timarit.is gat ég ekki fundið heimildir um neina verslun eða iðnaðarstarfsemi á fyrri tíð. Nú er Brekkugata 27a nýtt sem gistiheimili og hefur húsið hlotið gagngerar endurbætur að innan í tengslum við þá starfsemi. Ekki ætti nú að væsa um þá gesti Akureyrar sem gista þetta glæsihús. Myndin er tekin í vetrarblíðunni sunnudaginn 10.janúar 2016.

 

Heimildir: Guðmundur Kristjánsson. Munnleg heimild, tölvupóstur sendur þann 10. september 2019.

Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf

Hús dagsins: Brekkugata 25

Fyrir réttum 90 árum, þann 15.febrúar 1926 fékk Jón Sigurðsson ritari lóð við Brekkugötu og byggingarleyfi um sumarið sama ár. Ljósmynd sem tekin væri af Brekkugötunni ofanverðri haustið 1926 myndi líkast til sýna þessi tvö hús, númer 23 og 25 í byggingu eða hálfkláruð. En Jón fékk leyfi til að reisa steinsteypt íbúðarhús, 11,2x9m, háum kjallara og útbyggingu að vestan og portbyggðum kvisti. Teikningarnar af húsinu gerði Jónas Snæbjörnsson en upprunalegar teikningar eru ekki aðgengilegar á Landupplýsingakerfinu. Hér eru hins vegar útlitsteikningar frá 1999. Brekkugata 25 er einlyft steinsteypuhús á háum kjallara eða á jarðhæð með háu risi og miðjukvisti og  inngönguskúr á bakhlið. Einnig eru inngöngudyr á jarðhæð að framan, annars vegar fyrir miðju og nyrst. Yfir nyrðri inngangi er dyraskýli. Slíkt kann e.t.v. að bjarga lífi og limum, því snjór sem fellur af þetta háum þakkanti getur orðið ansi höggþungur. (Þetta er ofarlega í huga höfundar þegar þetta er ritað; nýlega mældist jafnfallinn snjór á Akureyri 102 cm).  Gluggar eru með tvískiptum krosspóstum og bárujárn er á þaki. Steyptir þakkantar eru bogadregnir, mögulega undir áhrifum frá jugend stíl en Húsakönnun 2015 flokkar húsið undir steinsteypuklassík. Á kvisti er letrað byggingarár hússins, 1926 en slíkt var raunar ekki óalgengt á árunum kringum 1930. Þessi áletrun  er þó seinni tíma skreyting. Brekkugata 25 er reisulegt og glæsilegt hús og nýtur sín vel á þessum stað. Þrjár íbúðir eru í húsinu, hver á sinni hæð. Myndin er tekin 10.jan. 2016.

 

Heimildir: Jón Sveinsson. 1955. „Jónsbók“. Upplýsingar um upprunasögu hús á Akureyri árið 1933. Handritað skjal, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun.  Pdf-útgáfa aðgengileg á slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf