Geimskot!

Stundum kemur það fyrir að ég er á réttum stað á réttum tíma. Fyrir réttum þremur árum, 31.maí árið 2008 var ég staddur í Flórída og þá var skotið upp frá Cape Canaveral. Man ekkert hvað farið hét- en ferðinni var heitið í geimstöð til viðhalds. Ekki náðum við nú á staðinn, en héldum af stað og rétt utan við Orlando náði ég þessum myndum.

  

Ekki er þetta nú kannski merkileg mynd að sjá- en hvíta rákin og blossinn fyrir miðri mynd er umrætt geimskot.

 

 

 

 

 

 

"Zoomað " að geimflauginni. Hina myndina tók ég án aðdráttar til að sýna trén á jörðu niðri svo ekki færi milli mála af hverju myndin væri.

 

 

 

 

 

 

 

Hér er fólk að fylgjast með geimskotinu af þjóðvegi 528. Hann  liggur milli Orlando og Cocoa Beach, sem er bær litlu stærri en Akureyri, um 10km sunnan við Canaveralhöfða.

 

Endeavour skotið á loft

Nokkrar plöntur

Nú er maí hálfnaður og sumar búið að standa í þrjár vikur; skv. almanakinu. Það er allavega enginn vafi á því að vorið er löngu komið:  farfuglarnir að týnast heim, birkitrén farin að sýna grænan lit og Vaðlaheiðin að mestu snjólaus. Þá má heita að hætt sé að dimma yfir nóttina- sumarið er þannig rétt handan við hornið- og eflaust margir sem segja bara að sumarið sé komið. Hér eru nokkrar myndir sem aldeilis minna á sumarið- af nokkrum íslenskum plöntum. 

  Gulmaðra (Galiverum verum) á mel í Glerárþorpi skammt sunnan Þórssvæðis. Myndin tekin 4.júlí 2009. Bæirnir Möðruvellir, Möðrudalur og Möðrufell heita eftir þessari plöntutegund.

  Smjörgras (Bartsia alpina). Hvers vegna plantan er kennd við smjör hef ég ekki glóru um, en einhvern tíma var sagt að hér hafi dropið smjör af hverju strái. Kannski hafa þessi "strá" verið smjörgrös .  Myndin er tekin að kvöldi 9.júlí 2009 á Súlumýrum í um 400m hæð.

 Margir kannast við þessa plöntu og hafa af henni not en  á haustin má týna af henni dökkblá og sæt ber. Þetta er nefnilega Aðalbláberjalyng (Vaccinium myrtillus) en þar sem þessi mynd er tekin fyrripart júlí (þann 9.) eru ekki komin ber. Þessi planta var rétt hjá smjörgrasinu á myndinni að ofan, í 400m hæð ofarlega á NA verðum Súlumýrum.

 Fjóla, heitir raunar Þrenningarfjóla (Viola tricolor) fullu nafni. Einstaklega falleg planta sem kýs sér hrjóstruga vaxtarstaði, mel eða möl en þessi vex í kverk milli malbikaðrar gangstéttar og steypts kants við Eyrarveg á Oddeyrinni. Myndin er tekin um tvöleytið að nóttu 17.júní 2010.

 

Hús dagsins: Munkaþverárstræti 1

Ég hef dálítið verið að fjalla um Fúnkíshús sl. vikur. En það er byggingargerð af steinsteypuhúsum sem var ríkjandi á 4. og 5.áratug sl. aldar og segja má að einkennist af reglulegri gerð; kassalögun og skreytingum í algjöru lágmarki. Þá eru horngluggar mjög einkennandi fyrir  fúnkíshús. Munkaþverárstræti 1 sem sést hér á myndinni er nokkuð dæmigert fyrir tvílyft fúnkíshús.  Húsið stendur á horni Hamarstígs og Munkaþverárstræti en Hamarstígur tengir Oddeyrargötu við Þórunnarstræti, liggur þar upp stutta en snarbratta hlíð. Helgamagrastræti  þverar götuna uppi á klifinu, rétt neðan Þórunnarstrætis en neðan við klifið gengur Munkaþverárstræti til norðurs, samsíða Helgamagrastrætinu, ofan Oddeyrargötu og Brekkugötu. 

En Munkaþverárstræti er byggt 1934 og með elstu húsum á Akureyri af Fúnkísgerð. Húsið er svipað að lengd og breidd að grunnfleti- en ekki alveg ferningslaga. Húsið er tvílyft á kjallara með flötu þaki ( trúlega er nú einhver halli á þekjunni samt þó steyptur kantur beri hæst). Ekki er húsið alveg laust við skraut en steyptir kantar sem ramma inn gluggalínur á hæðum sem og steypt kassalaga kögur á þakkanti gefa húsinu ákveðinn einkennissvip- ásamt horngluggunum. En ein af nýjungum fúnkís húsa var sú að gluggar voru breiðari og stærri, oft nærri ferningslaga og skrautpóstar, krosspóstar eða sexrúðupóstar heyrðu nánast sögunni til. Mjög svipuð hús, örlítið yngri, standa í langri röð við Helgamagrastræti örlítið ofar. Munkaþverárstræti 1 er stórglæsilegt hús, vel viðhaldið og trúlega hefur það tekið litlum breytingum frá upphafi. Tvær íbúðir eru í húsinu, hvor á sinni hæð. Á lóðinni stendur eins og sjá má mikið grenitré og er það með þeim allra hæstu á Akureyri. Fljótt á litið virðist mér það vera tvöfalt hærra en húsið, gæti verið um 17-18metrar.  Þessi mynd er tekin síðasta vetrardag, 20.apríl 2011.

"Hús dagsins" í Hádegisútvarpinu

Um daginn kíkti ég í viðtal til Snæfríðar Ingadóttur á RúV þar sem umtalsefnið var einmitt þessi vefur. Viðtalið var flutt í Hádegisútvarpinu fyrr í dag og er aðgengilegt hér.  (Þarf að ýta á "play")

"Hús dagsins" frá upphafi

Það hefur lengi staðið til hjá mér að koma einhverju skikki á þessa pistla mína um gömul/skrautleg/söguleg (eða allt framantalið í senn) hús á Akureyri. Svo eru jú nokkur hús hér á síðunni sem eru staðsett mislangt frá bæjarmörkum Akureyrar. En eðli bloggsíða er vitanlega að það bætist og bætist við og sífellt þarf að fletta og nú telja færslurnar mínar alls 222 og því getur þurft að grúska töluvert áður en eitthver tiltekin færsla er fundin. Að auki hef ég ekkert efnisyfirlit hér á síðunni.  Þannig að ef lesandi vill leita eftir tilteknu húsi hér á síðunni er það ekki ósvipað og að fletta uppí bók þar sem efnið dreifist "random" um bókina og ekkert er blaðsíðutalið. Nú skal bætt úr því! Hér að neðan ætla ég að birta lista yfir allar húsafærslurnar mínar frá upphafi vega, 22.júní 2009 þar sem hægt er að smella á tengil og velja. Síðan þegar færslur verða fleiri mun ég birta tengil á þessa síðu; efnisyfirlitið, í lok hvers Húsapistils. En færslurnar eru eftirfarandi, flokkað eftir bæjarhlutum:

Innbær

• Aðalstræti 4; Gamla Apótekið
• Aðalstræti 6
• Aðalstræti 10
• Aðalstræti 13
• Aðalstræti 14; Gamli Spítalinn
• Aðalstræti 15
• Aðalstræti 16
• Aðalstræti 32
• Aðalstræti 34
• Aðalstræti 36
• Aðalstræti 38
• Aðalstræti 44
• Aðalstræti 46; Friðbjarnarhús
• Aðalstræti 50
• Aðalstræti 52
• Aðalstræti 54; Nonnahús
• Minjasafnskirkjan við Aðalstræti
• Aðalstræti 63
• Aðalstræti 62
• Aðalstræti 66 og 66a
• Aðalstræti 74
• Aðalstræti 80
• Gamla Gróðrastöðin v. Eyjafjarðarbraut
• Hafnarstræti 3
• Hafnarstræti 11; Laxdalshús
• Hafnarstræti 18; Tuliuniusarhús
• Hafnarstræti 19
• Hafnarstræti 20; Höepfnershús
• Hafnarstræti 23
• Hafnarstræti 29-41
• Hafnarstræti 49; Hvammur
• Hafnarstræti 53; Gamli Barnaskólinn
• Hafnarstræti 57; Samkomuhúsið
• Hafnarstræti 67 Aths. Einhverjum kann að þykja eftirtalin húsaröð frekar flokkast undir Miðbæ en Innbæ. Ég ætla hinsvegar að miða Miðbæinn við Kaupvangsstræti þ.e. einungis sá hluti Hafnarstrætisins sem er göngugata flokkast undir Miðbæinn. Menn eru heldur ekki sammála um Spítalaveg en hann hyggst ég flokka allan sem Brekkuna, enda þótt neðsta húsið standi klárlega í Innbænum.
• Hafnarstræti 71
• Hafnarstræti 73
• Hafnarstræti 77
• Hafnarstræti 79
• Hafnarstræti 82
• Hafnarstræti 86a
• Hafnarstræti 86
• Hafnarstræti 88
• Hafnarstræti 90
• Lækjargata 2, 2a og 2b
• Lækjargata 3
• Lækjargata 4
• Lækjargata 6
• Spítalavegur 1
• Spítalavegur 9
• Spítalavegur 15

Miðbær (Strandgötu ofan Glerárgötu flokka ég hér undir Miðbæ)

• Brekkugata 5
• Brekkugata 10
• Brekkugata 12
• Hafnarstræti 92
• Hafnarstræti 91-93 KEA húsið
• Hafnarstræti 94; Hamborg
• Hafnarstræti 96; París
• Hafnarstræti 98; Hótel Akureyri
• Hafnarstræti 99-101; Amarohúsið
• Kaupangsstræti 6 og Ketilhúsið
• Strandgata 4; Nýja Bíó
• Strandgata 3 og 7
• Strandgata 8?; BSO
• Strandgata 9,11 og 13
• Strandgata 11b

Oddeyri

• Fróðasund 10a
• Gránufélagsgata 39-41
• Gránufélagsgata 43 
• Wathne hús (Aths. Wathnehús stendur reyndar tímabundið í Innbænum- en þar sem það stóð við Gránufélagsgötuna í meira en 100ár og tilheyrir Eyrinni ætla ég að hafa það með hér) 
• Grundargata 7
• Hríseyjargata 1
• Hríseyjargata 21
• Lundargata 2
• Lundargata 5
• Lundargata 8
• Lundargata 11
• Lundargata 15
• Norðurgata 2
• Norðurgata 4-6
• Norðurgata 11-15,
• Norðurgata 16,
• Norðurgata 17; Gamla Prentsmiðjan, Steinhúsið
• Strandgata 12; Hof
• Strandgata 17
• Strandgata 19b
• Strandgata 21
• Strandgata 23
• Strandgata 27
• Strandgata 33
• Strandgata 35
• Strandgata 37-45
• Strandgata 49; Gránufélagshúsin
• Ægisgata 14

Glerárþorp

• Sjónarhóll, Hvoll; Sandgerði, Byrgi
• Ásbyrgi, Árnes, Sólheimar/Barð
• Sæborg, Bergstaðir, Lundgarður, Skútar 
• Ós v. Sandgerðisbót

Brekkan

• Akureyrarkikja
• Bjarkarstígur 6; Davíðshús
• Brekkugata 23-29
• Brekkugata 31
• Eyrarlandsvegur 3; Sigurhæðir
• Eyrarlandsvegur 26
• Gamli Skóli (Eyrarlandsvegur 28)
• Helgamagrastræti 17; Völuból
• Oddeyrargata 1
• Oddeyrargata 3
• Oddeyrargata 6
• Oddeyrargata 15
• Skólastígur 2; Rósenborg

Utan Akureyrarkaupstaðar

• Syðri-Varðgjá, Knarrarberg og Kaupangskirkja
• Jólahúsið v. Eyjafjarðarbraut
• Þorsteinsskáli í Herðubreiðarlindum
• Nokkur hús í 101
• Fálkafell á Súlumýrum (Aths. Fálkafell stendur vissulega innan bæjarlands Akureyrar, en þar sem hann er talsvert utanvið þéttbýlismörkin staðset ég hann utan kaupstaðar.)

Hús sem búið er að rífa

• Gefjunarhúsið á Gleráreyrum

Hús dagsins: Oddeyrargata 3

Oddeyrargata er ein af eldri og rótgrónu götunum á Akureyri. Þar standa að mestu eldri steinsteypuhús, byggð frá 1920 til 1935 en þetta hús, Oddeyrargata 3 er elst húsa við götuna og er húsið byggt 1908. Húsið er eitt fárra timburhúsa við götuna, og er dæmi um einföld, lítil og látlaus timburhús frá byrjun síðustu aldar. Ekki er húsið þó alveg laust við skraut, því ef vel er að gáð má sjá útskornar sperrutær skaga út undir slútandi þakbrún á gafli. Oddeyrargata 3 er einlyft á steinkjallara með háu portbyggðu risi. Portbyggð ris eru þannig að gólf rishæðar stendur lægra en þakbrúnin, þ.e. súðin nær ekki niður á gólf. Húsið er að líkindum næsta lítið breytt frá upphafi a.m.k. að utan nema hvað forstofubygging á gafli er seinni tíma viðbót. Húsið er nú einbýlishús og hefur líkast til verið alla tíð, en á fyrri hluta 20.aldar var hins vegar ekki óalgengt að margar fjölskyldur byggju í húsum af þessari stærð. Húsið er mikil prýði í götumyndinni og stendur á stórri og gróinni lóð. Þessi eini gluggi á götuhlið gefur húsinu dálítið skemmtilegan svip.  Þessi mynd er tekin sl. miðvikudag, 20.apríl.

Hús dagsins: Helgamagrastræti 17; Völuból

Fyrsta "Hús dagsins" á sumrinu 2011 er þetta reisulega steinhús við Helgamagrastræti 17. Húsið er tvílyft steinsteypuhús en hluti þess ein hæð á kjallara en norðurhluti tvær hæðir á kjallara og er húsið að mörgu leyti dæmigert fúnkís-hús, þar sem kassalögun og einfaldleiki er áberandi. Fúnkísstíll er einmitt mjög áberandi við Helgamagrastrætið en gatan byggðist að mestu 1935-50 þegar sú húsagerð var mjög ríkjandi. Einhverjir kunna að taka eftir skátaliljunni á garðshliðinu en Helgamagrastræti 17 er mjög tengt sögu skátastarfs á Akureyri. Húsið var nefnilega svo áratugum skipti skátaheimili Valkyrjunar, sem var félag kvenskáta á Akureyri. En lengst af var skátastarf í bænum kynjaskipt (slíkt tíðkast víða í heiminum enn í dag) og störfuðu kvenskátar undir nafni Valkyrjunnar og karlskátar hjá Skátafélagi Akureyrar en þessi félög voru sameinuð undir nafni Klakks árið 1987. Brynja Hlíðar lyfjafræðingur  sem var mikilvirkur skátaleiðtogi reisti húsið árið 1945. Byggði hún húsið sem íbúðarhús. En á þessum tíma var skátastarf í bænum mjög öflugt, bæði hjá SKFA og Valkyrjunni og þar fóru fremst í flokki áðurnefnd Brynja Hlíðar hjá Valkyrjunni og Tryggvi Þorsteinsson hjá Skátafélagi Akureyrar. Þau hefðu bæði orðið 100ára í vetur, Brynja í nóvember sl. (f. 9.10.1910) en Tryggvi var fæddur 24.4.1911 og hefði því orðið 100 ára nk. sunnudag. Brynja Hlíðar fórst 29.maí 1947 í hinu hörmulega flugslysi við Héðinsfjörð. Guðbrandur, bróðir Brynju erfði húsið og upp úr 1950 keypti Valkyrjan húsið af honum og innréttuðu þarna félagsheimili.  Kölluðu þær húsið Völuból og var heimili Valkyrjunar í fjóra áratugi eða svo. Einnig var búið í húsinu á meðan það gengdi hlutverki skátaheimilis. Nú eru í húsinu tvær íbúðir að ég held. Þessa mynd tók ég af Völubóli síðasta vetrardag, 20.apríl sl. 

Eflaust eru margar skátakonur sem luma á áhugaverðum og skemmtilegum sögum úr Völubóli  eða kunna einhvern frekari fróðleik um húsið. Slíkar viðbætur við pistilinn eru vel þegnar hér í athugasemdakerfið eða gestabók. 

Gleðilegt sumar

Óska ykkur öllum gleðilegs sumars og þakka fyrir veturinn.  Hér norðan heiða er sumarlegt (eða allavega vorlegt ) um að litast; skýjað og 8 stiga hiti en sólin hefur gægst fram öðru hverju. Snjólaust í byggð og snjór að mestu horfin úr Vaðlaheiði en vesturfjöllin, Hlíðarfjallið og Súlurnar á kafi í snjó, enda mikið hærri.  Skilst að sumar og vetur hafi víða frosið saman en það boðar víst gott sumar.

Hús dagsins: Enn fleiri býli í Glerárþorpi

Glerárþorp hefur orðið svolítið útundan hjá mér í umfjöllun minni en sl. vikur hef ég reynt að bæta úr því. En þorpið er töluvert frábrugðið Innbænum og Oddeyrinni að því leiti að þar er ekki um heilsteyptar götumyndir gamalla bygginga að ræða heldur eru þetta gömul grasbýli sem dreifast um stórt svæði. Stundum eru farnar Sögugöngur um Þorpið en þær eru ekki nærri eins algengar og um Eyri og Innbæ, þar sem slíkar göngur eru haldnar 1-2svar hvert einasta sumar. Ég man eftir að hafa farið í Sögugöngur 2000, 2002 og 2005 eða 6 um Glerárþorp. En það hafa oft liðið nokkur ár án Þorpsgangna. En ég tók mér göngu um Þorpið 3.apríl sl. og smellti af þessum myndum.

Fyrst ber okkur niður við Sjónarhól en húsið stendur við Hörgárbraut skammt neðan við Shell bensínstöðina á mikilli og gróinni lóð um 50m frá veginum. Allir sem koma til Akureyrar að sunnan sjá því þetta hús á leiðinni inn í bæinn en neðan við Sjónarhól er mikil brekka á leiðinni í bæinn. En Sjónarhóll er byggður 1938, einlyft steinhús með risi og miðjukvisti.

 

 

 

 

 

Þetta hús held ég nokkuð örugglega m.v. kort á bls. 234 í Steindóri Steindórssyni (1993) og lista á bls.91-92 í sömu bók að sé Brekka en húsið stendur við Stafholt ofarlega við götuna og er sagt nr. 16 við götuna.  Þetta hús er Hvoll og stendur nr. 10 við Stafholt.  En húsið er lágreist einlyft timburhús með risi með lítilli forstofubyggingu framan á og einlyftri viðbyggingu á gafli. Stendur á hól í krikanum þar sem Stafholtið sveigir niður að  en  gatan liggur í sveig uppí móti frá Miðholti en síðan í vinkilbeygju niður aftur að sömu götu.Hvoll er byggt 1902 og mun vera elsta hús sem enn stendur í Glerárþorpi.

 

 

 

 

Sandgerði, einlyft steinhús með risi frá 1923 stendur spölkorn frá Krossanebraut á brún mikillar brekku ofan Sandgerðisbótar sem væntanlega heitir eftir býlinu.

 

 

 

 

 

 

 

 

Byrgi stendur rétt ofan Sandgerðisbótar, um 200m sunnar og neðan Sandgerðis. Húsið er steinsteypt stórhýsi frá því um 1925 en upprunalega var byggt á Byrgi árið 1898.  Gaflskaut á húsinu virðist undir áhrifum frá Jugendstíl. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Heimild: Steindór Steindórsson (1993). Akureyri, höfuðborg hins bjarta norðurs. Reykjavík: Örn og Örlygur.

 

 

Síðvetrardagur á Súlumýrum

Súlumýrar eru víðáttumiklar mýrar í 400-500m hæð á heiði sem liggur norður og austur af Súlutindi. Mýrarnar eru vinsælar til útivistar allan ársins hring en best gæti ég trúað að umferðin sé meiri á veturnar ef eitthvað er, þegar vélsleða og jeppamenn þenja þar fákana. 26.mars sl. var ég staddur með skátasveit í Fálkafelli og smellti af m.a. þessum myndum.

   

"Jeppaþing" á sléttunni sunnan Fálkafells. Á góðum dögum er umferð jeppa og sleða um þetta svæði nánast eins og á Miklubraut  og þarna töldum við uppundir 30 ökutæki. Í baksýn er svo Kaupangssveitarfjall (um 700m)

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

Kaldbakur (1173m) séður frá Mýrunum, nær er Kræklingahlíð og Síðu- og Giljahverfi. Þarna er geysigott útsýni út Eyjafjörð og Akureyri og nágrenni er líkast útbreiddu landakorti. 

 

 

 

 

 

 

 Skátar bralla aldeilis fjölmargt- og hér er skátaflokkurinn Gullernir að reisa snjóhús með timburgrind í brekkunni vestan Fálkafells. Er það einstakur byggingarstíll, þar sem fyrst er slegin upp grind með trönum og svo snjór hlaðinn utaná og inn á milli trana. Þetta hús hefði auðvitað átt að friða af þeim sökum og  vera "Hús dagsins" en það var rifið daginn eftir og efni flutt á sinn stað- þar sem það skapaði hættu fyrir sleðamenn og hefði orðið ruslaralegt þegar snjóa leysti.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gamli er skátaskáli sunnar á Súlumýrum, beint ofan Kjarnaskógar og Hamra um 2km sunnan Fálkafells. Þarna er oft mjög hvasst og í einhverjum hviðunum í vetur hefur eldiviðarskúrinn t.v. á myndinni látið undan. Þrátt fyrir Gamla-nafnið er skálinn rétt liðlega þrítugur, byggður 1979, en hann mun kenndur við Tryggva Þorsteinsson, kennara, skólastjóra og skátaforingja með meiru en hann var stundum kallaður Gamli. Tryggvi hefði einmitt orðið 100 ára á páskadag (24.apríl) og til stendur að halda uppá það meðal skáta á Akureyri með söngdagskrá og þá er einnig í gangi sögusýning á Amtsbókasafninu. 

 

 

 

Myndin er tekin úr hinni geysigóðu sleðabrekku bakvið Fálkafell, þar sem sjást ótal spor og snjóþotuför eftir skáta á leið í brekkuna, verklegur "38" Land Rover á ferðinni og við skálann er hópur af göngufólki sem kom sunnan að. Sem sagt nóg um að vera og líf og fjör við Fálkafell.