Hús við Hrafnagilsstræti

Hér eru hús sem ég hef tekið fyrir við Hrafnagilsstræti á Syðri Brekkunni. Hef -enn sem komið er- aðeins tekið fyrir elsta hluta götunnar, neðan Skólastígs.

Hrafnagilsstræti 2 (1933)

Hrafnagilsstræti 4 (1931)

Hrafnagilsstræti 6 (1933)

Hrafnagilsstræti 8 (1931)

Hrafnagilsstræti 10 (1932)

Hrafnagilsstræti 12 (1935)

Hrafnagilsstræti 14 (1935? 1946)

Þrúðvangur, Hrafnagilsstræti 27 (1935)

Býli á Brekkunni

Hér eru hús á Brekkunni, sem ég hef fjallað, sem eiga það sameiginlegt að vera mun eldri en nærliggjandi hús. Yfirleitt er um að ræða fyrrum býli, eða alltént hús sem stóðu áður utan þéttbýlis en eru nú í miðjum hverfum. Færslurnar birtast hér í tímaröð.

Þingvallastræti 25  (1936) Birt 30. janúar 2013                              

Lundur við Viðjulund (1924) Birt 2. febrúar 2013

Skarð og Setberg, v. Hamragerði.  (1940 og 1934) Birt 10. febrúar 2013

Þórunnarstræti 97 (1926) Birt 29. júní 2015

Þórunnarstræti 89 (1927) Birt 1. júlí 2015

Goðabyggð 7 (Vesturgata 9; Silfrastaðir) (1935) Birt 8. júlí 2015

Ásabyggð 16 (Vesturgata 13) (1935) Birt 14.júlí 2015

Hrafnagilsstræti 27 (Þrúðvangur) (1935) Birt 20.júlí 2015

Byggðavegur 142 (fyrrum íb.hús við Gefjun) (1898) Birt 23. júlí 2015

Ytra Melshús; Oddagata 3b (1905) og

Syðra Melshús; Gilsbakkavegur (1906) Birt 26.júlí 2015

Húsapistlar 2012

Hér eru á einu bretti "Hús dagsins" pistlar ársins 2012. Líkt og fram kom í formála með yfirliti fyrir pistlana frá 2011 eru þeir börn síns tíma og sem dæmi má nefna að þarna eru nokkrir pistlar um þjónustu og verslunarhús í Miðbænum. Í nokkrum tilvikum er um "úreltar" upplýsingar að ræða, sem dæmi má nefna að Kaffi Költ í Geislagötu 10 er liðið undir lok og komin ísbúð í það rými og í Ingimarshúsi er nú komið hið frábæra kaffihús Kaffi Ilmur. Svo fátt eitt sé nefnt. 

137. Hús dagsins: Tungusíða 1; Grænahlíð Birt 3.1.12
138. Hús dagsins: Hríseyjargata 6 Birt 23.1.12
139. Hús dagsins: Gránufélagsgata 35 Birt 25.1.12
140. Hús dagsins: Gránufélagsgata 33; Hinrikshús. Birt 31.1.12
141. Hús dagsins: Gránufélagsgata 22 Birt 13.2.12
142. Hús dagsins : Ránargata 13 (áður Hafnarstræti 107). Birt 16.2.12
143. Hús dagsins: Gránufélagsgata 27 Birt 29.2.12
144. Hús dagsins: Skíðastaðir í Hlíðarfjalli (áður Sjúkrahús Akureyrar) Birt
145. Hús dagsins: Tónatröð 11; Sóttvarnarhúsið og Litli- Kleppur Birt 17.3.12
146. Hús dagsins: Spítalavegur 13 Birt 21.3.12
147. Hús dagsins: Spítalavegur 8 Birt 26.3.12
148. . Hús dagsins: Hafnarstræti 18b Birt 28.3.12
149. Hús dagsins: Eyrarlandsvegur 35 (Fagrastræti 1) Birt 13.4.12
150. Hús dagsins: Aðalstræti 40; Biblíótekið Birt 19.4.12
151. Hús dagsins: Hátún, Sólvangur og Glerárskóli eldri (Árholt). Birt 3.5.12
152. Hús dagsins: Grímsstaðir og Steinaflatir (Háhlíð 3 og 7) Birt 7.5.12
153. Hús dagsins: Harðangur og Hjarðarholt Birt 8.5.12
154. HÚS DAGSINS: Amtsbókasafnið á Akureyri, Brekkugata 17. Birt 21.5.12 Þennan pistil taldi ég vera þann 150. af Húsum dagsins. Hefur mér þar skeikað um fjóra, enda hef ég svosem aldrei haldið nákvæmlega tölu um fjölda pistla hér.
155. Hús dagsins: Melgerði Birt 20.6.12
156. Hús dagsins: Enn fleiri býli í Glerárþorpi Viðarholt, Lynghóll, Vallholt (ath. horfið hús, brann haustið 2009), Árbakki, Árgerði. Birt 26.6.12
157. Hús dagsins: Norðurgata 33 Birt 1.7.12
158. Hús dagsins: Litli - Garður við Eyjafjarðarbraut Birt 4.7.12
159. Hús dagsins: Nokkur hús í Miðbænum  Hafnarstræti 100b; Turninn, Hafnarstræti 107b; Ingimarshús, Ráðhústorg 1-5, Geislagata 10. Birt 20.7.12

Í júlí 2012 fór ég til Ísafjarðar og Snæfellsness, og þar er margt gamalla og skrautlegra húsa sem ég myndaði og tók að sjálfsögðu fyrir hér:     

160. Hús dagsins: Arngerðareyri við Ísafjarðardjúp; „Kastalinn“. Birt 31.7.12
161. Hús dagsins: Krambúðin í Neðstakaupstað Birt 6.8.12 Elsta hús sem ég hef tekið fyrir hér á vefnum, byggt 1757.   
162. Hús dagsins: FaktorshúsiðBirt 7.8.12   
163. Hús dagsins: TjöruhúsiðBirt 13.8.12    
164. Hús dagsins: Turnhúsið Birt 15.8.12
165. Hús dagsins: Silfurgata 2 og 6 Birt 17.8.12
166. Hús dagsins: Silfurgata 11; Félagsbakaríið. Birt 22.8.12
167. Hús dagsin: Nokkur hús við Tangagötu. nr. 19, 24 og 33 Birt 24.8.12
168. Hús dagsins: Silfurgata 8? og Smiðjugata 6 Birt 26.8.12
169. Hús dagsins: Túngata 3 Birt 5.9.12
170. Hús dagsins: Smiðjugata 2 Birt 11.9.12
171. Hús dagsins: Hafnarstræti 2; Bókhlaðan og Gamli Spítalinn á Eyrartúni Birt 22.9.12
172. Hús dagsin: Krókur 1 Birt 11.10.12 19:49
173. Hús dagsins: Norska húsið, Stykkishólmi. Birt 17.10.12
174. Hús dagsins: Aðalstræti 8 Birt 24.10.12
175. Hús dagsins: Grund í Eyjafirði Birt 11.11.12    
176. Hús dagsins: Sláturhús KEA á Oddeyrartanga Birt 18.11.12     
177. Hús dagsins: Nokkur hús í austanverðu Glerárþorpi Holtakot, Brautarhóll, Sæberg, Bárufell, Jötunfell. Birt 25.11.12         
178. Hús dagsins: Eiðsvallagata 7 og Ránargata 2 Birt 3.12.12        
179. Hús dagsins: Brekkugata 1 Birt 8.12.12
180. Hús dagsins: Brekkugata 1a Birt 9.12.12         
181. Hús dagsins: Gamli Húsmæðraskólinn við Þórunnarstræti 99 Birt 12.12.12
182. Hús dagsins: Brekkugata 3 Birt 16.12.12         
183.   Hús dagsins: Brekkugata 6 Birt 29.12.12  

Árið 2012 voru liðin 150 ár frá því að Akureyri hlaut kaupstaðarréttindi. Þann 4.júní það ár birti ég nokkurs konar byggingaþróunarannál Akureyrar 1862-2012 og sjálfsagt að koma þeim skrifum að hér.

Hús dagsins: Helgamagrastræti 7

Helgamagrastræti 7 var ein af fimm lóðum Samvinnubyggingafélagsins sem yfirfærðar voru til félagsmanna þess á fundi Bygginganefndar í byrjun árs 1936. Þar átti að reisa nokkur hús eftir teikningu Þóris Baldvinssonar. Lóð nr. 7 fékk Tryggvi Jónsson, búfræðingur og verslunarmaður, og reisti hann húsið árið 1936.   Helgamagrastræti 7 er tvílyft steinsteypuhús á lágum grunni og með lágu valmaþaki. Horngluggar í anda funkisstefnunnar eru til suðurs, sem og svalir á efri hæð á SA horni. Perluákast er á veggjum og þeir málaðir en pappi á þaki. Húsið er næsta lítið eða óbreytt frá upphaflegri gerð að ytra byrði.

Tryggvi Jónsson og kona hans, Hallgríma Árnadóttir, bjuggu í húsinu um áratugaskeið, hann lést 1965 en hún árið 1977. Lengi vel voru tvær íbúðir í húsinu, hvor á sinni hæð en síðustu ár hefur húsið verið einbýli. Haustið 1972 kviknaði í húsinu og skemmdist það töluvert en þær skemmdir voru lagfærðar, enda stendur húsið enn og það með glæsibrag. Þá bjuggu á efri hæð hússins þau Þorsteinn Jónatansson og Heiðrún Steingrímsdóttir en  Hallgríma Árnadóttir bjó enn á neðri hæð. Margir hafa búið í húsinu gegn um tíðina, svo sem vænta má með hús á níræðisaldri.

Helgamagrastræti 7 hlýtur í Húsakönnun 2015 2. stigs varðveislugildi sem hluti þeirrar merku heildar, sem funkishúsaröð Samvinnubyggingafélagsins er. Húsið  er í mjög góðri hirðu og til mikillar prýði. Lóðin er einnig vel hirt og mjög gróin, líkt og flestallar ef ekki allar lóðir við Helgamagrastrætið sem er mjög prýtt trjágróðri.  Gróskumiklir runnar, greni- og reynitré, eflaust áratuga gömul setja svip sinn á lóðina. Myndin er tekin þann 24. febrúar 2019.

Heimildir:

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á  slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf 

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1935-41. Fundur nr. 767, þ. 4. jan. 1936. Óprentað og óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Hús dagsins: Helgamagrastræti 6; grein frá 2011 með viðbótum.

Glöggir lesendur veittu því e.t.v. athygli, að í yfirlitinu yfir færslur ársins 2011 mátti finna grein um Helgamagrastræti 6. Og það myndi einmitt vera næsta húsið í "yfirreið" síðuhafa um Helgamagrastrætið. Greinin, sem birtist 30. september 2011 getur að mestu staðið óbreytt, nema við bætast upplýsingar úr bókunum Byggingarnefndar.

Það var þann 5. september 1936 sem Bygginganefnd Akureyrar útvísaði þremur lóðum Samvinnubyggingafélagsins við Helgamagrastrætið, en í byrjun sama árs höfðu nokkrir félagsmenn fengið lóðir við götuna. Guðmundur Tómasson byggingameistari fékk "fyrstu lóð norðan við hús dr. Kristins Guðmundssonar", m.ö.o. Helgamagrastræti 6. Eftirfarandi ritaði ég um Helgamagrastræti 6 árið 2011: 

Fúnkís var nokkuð ráðandi byggingarstíll í steinsteypuhúsum eftir 1930-35 og framyfir miðja öldina. Helgamagrastræti 6 er mjög gott dæmi um slíkt hús, en það er byggt 1937 eftir teikningum Þóris Baldvinssonar. Það er tvílyft steinsteypuhús, því sem næst ferningslaga að grunnfleti með horngluggum. Gluggar eru yfirleitt breiðari en á hæðina og póstar einfaldir, í þessum húsum voru krosspóstar og sexrúðugluggar fyrri tíðar víðs fjarri. Einhvern tíma heyrði ég það, á þessum tíma væri fyrst farið að hugsa um stærð glugga og afstöðu herbergja til sólar og dagsbirtu við byggingu húsa. Hitt er annað mál, að notagildi var algjört lykilatriði við byggingu fúnkíshúsa. Hver einasti fermetri nýttur til fulls og ekkert óþarfa prjál. Helgamagrastræti 6 er eitt margra tveggja hæða fúnkíshúsa sem Þórir Baldvinsson teiknaði og voru reist 1936-37 fyrir starfsmenn KEA. Eru þetta á annan tug líkra húsa sem standa við efri hluta götunnar. Helgamagrastræti byggðist einmitt upp af þessum húsum, en þá var gatan sú efsta á Akureyri. Öll standa þessi hús enn, en sumum hefur verið breytt og byggt við eins og gengur og gerist. Númer 6 liggur nokkuð vel við myndatöku, en það virðist lítið breytt frá upphafi og auk þess er það vel sjáanlegt frá götu en mikill trjágróður er framan við mörg húsin við Helgamagrastrætið og mörg hálf hulin. (Ekki svo að skilja að það sé neitt neikvætt heldur þvert á móti, garðar með miklum trjágróðri eru mjög aðlaðandi!) Helgamagrastræti er önnur tveggja gatna þar sem er heilsteypt röð lítt breyttra fúnkíshúsa frá 1936-40, en hin er Ægisgata á Oddeyrinni, sem ég fjallað aðeins um hér. Hvort þessar götumyndir eru friðaðar veit ég ekki, en það væri eflaust athugunarvert.  Þessi mynd er tekin 21.ágúst 2011.

Á þessum tíma hafði ekki farið fram Húsakönnun um þetta svæði, en árið 2015 var slík könnun unnin og hlaut þessi umrædda götumynd, sem ég taldi "athugunarvert" að friða, varðveislugildi 2, sem merk heild. Ég hef að vísu ekki kynnt mér húsfriðunarregluverkið í þaula en mér skilst, að það tíðkist ekki að friðlýsa heilar húsaraðir. En þetta mat er líklega það sem næst verður komist því, að friða götumyndir.

Heimildir: 

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á  slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf 

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1935-41. Fundur nr. 780, þ. 5. sept. 1936. Óprentað og óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

 

Húsapistlar 2011

Ég held áfram að líta til baka hér á síðunni, í tilefni áratugs afmælisins síðar í þessum mánuði. Hér eru pistlar ársins 2011. Sá fyrsti birtist 5. jan. og sá síðasti 30.des og voru pistlarnir þá orðnir 136 frá upphafi. Hundraðasti pistillinn um Hús dagsins birtist semsagt í febrúar 2011, en ég hafði ekki hugmynd um það þá. Pistlarnir eru börn síns tíma, ég hef ekki elt ólar við að breyta þeim og bæta nema auðvitað ég fái um það vitneskju að eitthvað sé beinlínis rangt. En hér eru "Hús dagsins" ársins 2011: 

93. Hús dagsins: Lækjargata 2, 2a og 2b. Birt 5.1.11
94. Hús dagsins: Aðalstræti 74 Birt 9.1.11
95. Hús dagsins: Hafnarstræti 99-101; Amaróhúsið Birt 20.1.11
96. Hús dagsins: Fálkafell á Súlumýrum Birt 24.1.11
97. Hús dagsins: Bjarkarstígur 6; Davíðshús Birt 2.2.11
98. Hús dagsins: Oddeyrargata 1. Birt 4.2.2011
99. Hús dagsins: Hríseyjargata 21; "Langavitleysa" Birt 15.2.11
100. Hús dagsins: Ægisgata 14. Birt 16.2.11
101. Hús dagsins: Hafnarstræti 71 Birt 18.2.11
102. Hús dagsins: Hafnarstræti 79Birt 19.2.11        
103. Hús dagsins: Nokkur býli í Glerárþorpi: Sæborg, Bergstaðir, Lundgarður, Skútar Birt 28.2.11      
104. Hús dagsins: Fleiri býli í Glerárþorpi: Ásbyrgi, Árnes, SólheimarBirt 5.3.11        
105. Hús dagsins: Gránufélagsgata 43 Birt 13.3.11
106. Hús dagsins: Strandgata 33 Birt 19.3.11
107. Hús dagsins: Hríseyjargata 1 Birt 28.3.11
108. Hús dagsins: Norðurgata 16 Birt 3.4.11
109. Hús dagsins: Lundargata 8 Birt 13.4.11
110. Hús dagsins: Enn fleiri býli í Glerárþorpi. Sjónarhóll, Hvoll, Sandgerði, Byrgi Birt 19.4.11
111. Hús dagsins: Helgamagrastræti 17; Völuból Birt 22.4.11
112. Hús dagsins: Oddeyrargata 3 Birt 27.4.11
113. Hús dagsins: Munkaþverárstræti 1 Birt 8.5.11
114. Hús dagsins: Skarðshlíð 36-40 og Undirhlíð 3. Elsta og yngsta fjölbýlishúsið í Glerárþorpi.Birt 22.5.11
115. Hús dagsins: Fleiri býli í Glerárþorpi. Sandvík, Brautarholt, Lundeyri Birt 28.5.11
116. Hús dagsins: Norðurgata 31 Birt 7.6.11
117. Hús dagsins: Norðurgata 1. "Hús dagsins" 2 ára Birt 25.6.11
118. Hús dagsins: Norðurgata 3 Birt 2.7.11
119. Hús dagsins: Strandgata 19 Birt 4.7.11
120. Hús dagsins: Lundargata 12; Gamli Iðnskólinn Birt 16.7.11
121. Hús dagsins: Hríseyjargata 5 Birt 21.7.11
122. Hús dagsins: Gránufélagsgata 18 Birt 29.7.11
123. Hús dagsins: Hríseyjargata 3 Birt 2.8.11
124. Hús dagsins: Hafnarstræti 63; Sjónarhæð. Birt 8.8.11
125. Hús dagsins: Norðurgata 26 Birt 12.8.11
126. Hús dagsins: Lækjargata 7 Birt 24.8.11
127. Hús dagsins: Lækjargata 9 og 9a Birt 27.8.11
128. Hús dagsins: Lækjargata 18 og 22. Birt 1.9.11
129. Hús dagsins: EyrarlandsstofaBirt 7.9.11           
130. Hús dagsins: Grundargata 6; Hjaltalínshús Birt 14.9.11
131. Hús dagsins: Fjósið, íþróttahús MA Birt 20.9.11
132. Hús dagsins: Helgamagrastræti 6 Birt 30.9.11
133. Hús dagsins: Þingvallastræti 2 Birt 13.10.11
134. Hús dagsins: Þingvallastræti 23; Gamli Iðnskólinn, Icelandair Hotels. Birt 21.11.11
135. Hús dagsins: Hafnarstræti 85-89; Hótel KEA. Birt 27.11.11
136. Hús dagsins: Lyngholt 10; Lyngholt. Birt 30.12.11   

Húsapistlar 2010

Hér eru Húsapistlar ársins 2010, sá fyrsti var númer 40 frá upphafi og birtist þ. 4. janúar, en í lok ársins voru pistlarnir orðnir 92.

40. Hús dagsins: Rósenborg, áður Barnaskóli Akureyrar Birt 4.1.10
41. Hús dagsins: Aðalstræti 66 og 66a Birt 8.1.10 12:15                                                    
42. Hús dagsins: Strandgata 35 Birt 12.1.10
43. Hús dagsins: Nokkur hús í 101, Vatnsstígur 4. Birt 17.1.10
44. Hús dagsins: Aðalstræti 44 Birt 21.1.10
45. Hús dagsins : Kaupangsstræti 6 og Ketilhús Birt 25.1.10
46. Hús dagsins: Ós, skólahús Glerárþorps Birt 3.2.10 17:10 
47. Hús dagsins: Gefjunarhúsið á Gleráreyrum Birt 11.2.10 ATH. Horfið hús ☹
48. Hús dagsins: Lundargata 11 Birt 5.3.10 13:40 
49. Hús dagsins: Hafnarstræti 49; Hvammur Birt 6.3.10
50. Hús dagsins: Strandgata 21 Birt 8.3.10
51. Hús dagsins: Bifreiðastöð Oddeyrar, BSO Birt 18.3.10
52. Hús dagsins: Gamli Skóli Birt 22.3.10
53. Hús dagsins: Hafnarstræti 92 Birt 5.4.10 
54. Hús dagsins: Hafnarstræti 82 Birt 14.4.10
55. Hús dagsins: Hafnarstræti 73. Birt 19.4.10
56. Hús dagsins: Hafnarstræti 86 Birt 29.4.10
57. Hús dagsins: Hafnarstræti 77 Birt 30.4.10
58. Hús dagsins: SigurhæðirBirt 7.5.10                                                    
59. Hús dagsins: Eyrarlandsvegur 26 Birt 11.5.10
60. Hús dagsins: Aðalstræti 54: Nonnahús Birt 23.5.10
61. Hús dagsins: Aðalstræti 63 Birt 29.5.10 18:30 
62. Hús dagsins: Aðalstræti 38 Birt 30.5.10
63. Hús dagsins: Hafnarstræti 19 Birt 4.6.10
64. Hús dagsins: Aðalstræti 52 Birt 7.6.10
65. Hús dagsins: Spítalavegur 1 Birt 13.6.10
66. Hús dagsins: Gamla Gróðrarstöðin v. Eyjafjarðarbraut Birt 18.6.10
67. Hús dagsins: Brekkugata 5 Birt 28.6.10
68. Hús dagsins: Hafnarstræti 86a Birt 2.7.10
69. Hús dagsins: Hafnarstræti 67. Birt 10.7.10
70. Hús dagsins: Oddeyrargata 15. Örlítið um R-stein. Birt 15.7.10
71. Hús dagsins: Brekkugata 10 og 31 Birt 23.7.10
72. Hús dagsins: ÞorsteinsskáliBirt 25.7.10                                               
73. Hús dagsins: Spítalavegur 15 Birt 5.8.10
74. Hús dagsins: Hafnarstræti 88 Birt 10.8.10
75. Hús dagsins: Þrjú hús (þar af ein kirkja) í Eyjafjarðarsveit, eftir Sveinbjörn Jónsson Birt 13.8.10                        
76. Hús dagsins: Aðalstræti 10; Berlín Birt 22.8.10  
77. Hús dagsins: Menningarhúsið Hof (Strandgata 12) Birt 28.8.10  
78. Hús dagsins: Hafnarstræti 23 Birt 1.9.10  
79. Hús dagsins: Spítalavegur 9 Birt 8.9.10
80. Hús dagsins: Aðalstræti 6 Birt 26.9.10
81. Hús dagsins: Wathne hús (stóð neðst við Gránufélagsgötu) Birt 8.10.10
82. Hús dagsins: Strandgata 19b Birt 15.10.10
83. Hús dagsins: Lundargata 5 Birt 19.10.10
84. Hús dagsins: Norðurgata 4 og 6 Birt 24.10.10  
85. Hús dagsins: Lækjargata 4 Birt 3.11.10
86. Hús dagsins: Aðalstræti 34 Birt 9.11.10
87. Hús dagsins: Aðalstræti 32 Birt 29.11.10
88. Hús dagsins: Fróðasund 10a Birt 29.11.10
89. Hús dagsins: Aðalstræti 36 Birt 5.12.10
90. Hús dagsins: Brekkugata 23-29 Birt 8.12.10 (Ath. síðar birtust ítarlegri pistlar um hvert og eitt þessara húsa).
91. Hús dagsins: Aðalstræti 80 Birt 13.12.10 15:10. 
92. Hús dagsins: Aðalstræti 62 Birt 17.12.10           

Hús dagsins: Helgamagrastræti 5

Helgamagrastræti 5 reisti Agnar Guðlaugsson árið 1936 á lóð sem hann fékk útvísað ásamt húsgrunni, frá Samvinnubyggingafélaginu. Líkt og nærliggjandi hús er það byggt eftir teikningu Þóris Baldvinssonar og er tvílyft steinsteypuhús á lágum grunni og með lágu valmaþaki. Horngluggar í anda funkisstefnunnar eru til suðurs, sem og svalir á efri hæð á SA horni. Perluákast  er á veggjum og eru þeir málaðir í múrlit en pappi á þaki.

Agnar Guðlaugsson, sem byggði Helgamagrastræti 5, starfaði m.a. sem fulltrúi hjá KEA, einnig sem deildarstjóri og sá um innkaup hjá félaginu. En þessi hús syðst við Helgamagrastræti voru einmitt reist fyrir starfsmenn Kaupfélagsins, sem stóðu að Samvinnubyggingafélaginu. Agnar lést í árslok árið 1939, aðeins 36 ára. Ekkja Agnars, Sigrún Pétursdóttir bjó hér áfram um árabil eftir lát hans. Húsið hefur mest alla tíð verið einbýli en þó voru þarna a.m.k. tvær íbúðir á tímabili. Húsið er lítið sem ekkert breytt frá upphaflegri gerð, en hefur þó alla tíð verið vel við haldið.

Helgamagrastræti 5 hlýtur í Húsakönnun 2015 2. stigs varðveislugildi sem hluti þeirrar merku heildar, sem funkishúsaröð Samvinnubyggingafélagsins er. Húsið er í mjög góðri hirðu og til mikillar prýði sem og lóðin sem er vel gróin og ræktarleg. Sigrún Pétursdóttir mun hafa ræktað garð sinn af alúð og natni á sínum tíma, og mögulega hefur hún gróðursett lerkitrén sem áberandi eru og prýða mjög garðinn á Helgamagrastræti 5. Trjágróður setur mikinn svip á Helgamagrastrætið, líkt og gjörvalla Ytri Brekkuna. (Alkunna er, að þessi hluti bæjarins er sem skógur á að líta þegar horft er yfir Pollinn til Akureyrar af hlíðum Vaðlaheiðar). Á lóðinni stendur  gróskumikið og verklegt Evrópulerki suðaustan hússins, og er það talað með merkari trjám á Akureyrar; rataði a.m.k. í bæklingin Merk tré árið 2005. Þá var hæð þess 11,5m en væntanlega er það orðið eitthvað hærra þegar þetta er ritað, tæpum hálfum öðrum áratug síðar.  Hér er mynd sem tekin var í ágústlok 2013 í Trjágöngu Skógræktarfélagsins um Brekkuna. Myndin ef húsinu er tekin þann 24. febrúar 2019.

Heimildir:

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á  slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf 

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1935-41. Fundur nr. 767, þ. 4. jan. 1936. Óprentað og óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.

Húsapistlar 2009

10 ára afmæli "Húsa dagsins" hér á þessum vettvangi er rétt handan við hornið eins og sagt er. Ég var víst búinn að lofa ykkur, lesendur góðir, að reyna að gera eitthvað hér á síðunni af því tilefni. Eitt af því sem ég hyggst gera, er að gera eldri pistla aðgengilegri og búa til einhverja flokkun og skipulag að því marki sem þetta síðuform blog.is býður upp á. Það var í árslok 2014 sem ég hóf að safna saman öllum húsafærslum ársins í eina færslu, og því eru allir pistlar áranna 2014-18 aðgengilegir gegn um tengla hér vinstra megin. (Ég hef tekið eftir því, að margir eldri tengla virðast óvirkir, enda þótt færslurnar finnist t.d. með "gúggli". Það er eitthvað sem ég þarf að kanna, oft dugar að taka nýtt afrit af slóð og setja inn í tengil). En næstu daga og vikur mun ég birta hér annála áranna 2009-13 í Húsum dagsins, og hér eru færslur ársins 2009 á einu bretti. Eins og sjá má voru pistlarnir mun styttri, (kannski hnitmiðaðri fyrir vikið?) og ólíkt minna ítarlegir en síðar varð. Fyrsta færslan er t.d. aðeins nokkrar línur. En hér eru færslurnar um "Hús dagsins" frá árinu 2009: 

1. Hús dagsins: Norðurgata 17 Birt 25.6.09
2. Hús dagsins: Norðurgata 11 Birt 26.6.09
3. Hús dagsins: Lundargata 2 Birt 30.6.09
4. Hús dagsins: Hafnarstræti 18. Eilítið um norsku húsin (sveitser). Birt 3.7.09
5. Hús dagsins: Hafnarstræti 29-41 Birt 9.7.09 (Þess má geta, að síðar tók ég hvert hús í þessari röð fyrir sig í sér pistlum).

6. Hús dagsins: Nokkur eldri steinsteypuhús Birt 13.7.09 (Hér er um að ræða fáeinar línur um húsin Oddeyrargötu 6, Brekkugötu 12 og Grundargötu 7. Mun ítarlegri pistlar um þessi hús birtust síðar hér). 

7. Hús dagsins: Aðalstræti 16 Birt 16.7.09
8. Hús dagsins: Aðalstræti 13 Birt 20.7.09 21:29 
9. Hús dagsins: Lækjargata 6 Birt7.09 14:39 
10. Hús dagsins eða öllu heldur Gata dagsins (Strandgata 37-45)Birt 23.7.09 (Þess má geta, að síðar tók ég hvert hús í þessari röð fyrir sig í sér pistlum)
11. Hús dagsins: Gránufélagshúsin, Strandgata 49 Birt 28.7.09
12. Hús dagsins: Laxdalshús, Hafnarstræti 11 Birt 2.8.09 Hingað á eftir að laga tengil...
13. Hús dagsins: Hafnarstræti 57, Samkomuhúsið Birt 10.8.09
14. Hús dagsins: Hafnarstræti 53, Gamli Barnaskólinn Birt 12.8.09
15. Hús dagsins: Aðalstræti 14, Gamli Spítalinn Birt 17.8.09 
16. Hús dagsins: Aðalstræti 4, Gamla Apótekið Birt 20.8.09  (Þennan pistil og mynd er svolítið gaman að skoða núna, 10 árum síðar, þegar Gamla Apótekið hefur fengið algjöra yfirhalningu).

17. Hús dagsins: Hafnarstræti 96; París  Birt 21.8.09  
18. Hús dagsins; Hafnarstræti 94; Hamborg  Birt 25.8.09 14:12 
19. Hús dagsins: Hafnarstræti 98  Birt 27.8.09
20. Hús dagsins: Hafnarstræti 91-93; KEA húsið  Birt 31.8.09
21. Hús dagsins: Strandgata 27  Birt 6.9.09
22. Hús dagsins: Lundargata 15  Birt 14.9.09
23. Hús dagsins: Norðurgata 2 og Strandgata 23. Steinskífuklæðning. Birt 1.10.09
24. Hús dagsins: Strandgata 4; Nýja Bíó. Birt 7.10.09
25. Hús dagsins: Gránufélagsgata 39-41; "Sambyggingin"  Birt 16.10.09 17:35 
26. Hús dagsins: Aðalstræti 50  Birt 21.10.09 15:52 
27. Hús dagsins: Aðalstræti 46; Friðbjarnarhús  Birt 28.10.09 17:51 
28. Hús dagsins; Strandgata 3 og 7. Timbur og Steinsteypa.Andstæður Birt 4.11.09  
29. Hús dagsins: Strandgata 9,11 og 13. Birt 9.11.09 á eftir að laga tengil frá og með
30. Hús dagsins: Strandgata 11b Birt 13.11.09 
31. Hús dagsins: AkureyrarkirkjaBirt 21.11.09
32. Hús dagsins: Minjasafnskirkjan Birt 22.11.09
33. Hús dagsins: Hafnarstræti 20; Höepfnershús Birt 25.11.09
34. Hús dagsins: Hafnarstræti 3 Birt11.09 
35. Hús dagsins: Aðalstræti 15 Birt 3.12.09
36. Hús dagsins: Lækjargata 3 Birt 5.12.09
37. Hús dagsins: Hafnarstræti 90 Birt 11.12.09
38. Hús dagsins: Strandgata 17 Birt 19.12.09
39. Hús dagsins: Jólahúsið í Eyjafjarðarsveit Birt 25.12.09

Hús dagsins: Helgamagrastræti 4

Helgamagrastræti 4 reisti dr. Kristinn Guðmundsson, kennari við Menntaskólann á Akureyri og síðar utanríkisráðherra árið 1936. Dr. Kristinn var í hópi nokkurra manna sem fékk úthlutaða lóð og húsgrunn frá Samvinnubyggingafélaginu í ársbyrjun 1936 og fengu að reisa hús eftir teikningu Þóris Baldvinssonar. Húsið, sem stendur á norðurhorni Helgamagrastrætis og Lögbergsgötu var eitt það fyrsta sem reis austan Helgamagrastrætis, en hús nr. 2 og 6 risu reyndar ekki löngu síðar eða árið eftir.

Helgamagrastræti 4 er tvílyft steinsteypuhús á lágum kjallara og með flötu,eða mjög aflíðandi einhalla þaki. Horngluggar í anda funkisstefnunnar eru til suðurs, sem og svalir á efri hæð á SV horni.  Perluákast eða gróf steining er á veggjum og eru þeir málaðir en pappi er á þaki. Einfaldir lóðréttir póstar eru í gluggum. Húsið er nánast óbreytt frá upprunalegri gerð.

Dr. Kristinn Guðmundsson sem byggði Helgamagrastræti 4 var fæddur árið 1897 á Króki á Rauðasandi. Hann nam lauk stúdentsprófi frá MR árið 1920 og nam lögfræði og hagfræði í Kiel og Berlin 1921-26 og lauk doktorsprófi frá Háskólanum í Kiel árið 1926. Kristinn fluttist til Akureyrar 1929 og hóf að kenna við Menntaskólann, þar sem hann kenndi í rúm 20 ár eða allt þar til hann varð ráðherra. Frá 1944 var stundakennari samhliða fullu starfi skattstjóra á Akureyri.  Kristinn var kjörinn á Alþingi árið 1947 fyrir Framsóknarflokkinn og gegndi embætti embætti utanríkisráðherra 1953-56. Eftir að ráðherratíð Kristins lauk varð hann sendiherra í Bretlandi og í Sovétríkjunum 1961-67. Kona Kristins hét Elsa Kabow, frá Þýskalandi. Árið 1974 komu æviminningar dr. Kristins Guðmundssonar út á bók, Frá Rauðasandi til Rússíá, Gylfi Gröndal skráði og Setberg gaf út.

Margir hafa búið í Helgamagrastræti 4 um lengri og skemmri tíma eftir tíð Kristins og Elsu, og má þar nefna Tómas Tómasson frá Tyrfingsstöðum í Skagafirði, lengi bóndi í Hörgárdal. Hann var fæddur í maí 1862 og lést 1964, tæplega 102 ára og var þá elstur Norðlendinga. Hann var jafnaldri Akureyrarkaupstaðar og var elsti íbúi bæjarins á 100 ára afmælinu, 1962. Bjó hann hér hjá syni sínum, Elíasi bankamanni og tengdadóttur, Sigrúnu Jónsdóttur. Elías Tómasson var lengi vel bóndi á Hrauni í Öxnadal. Lengi vel voru í húsinu tvær íbúðir, hvor á sinni hæð. Húsið er sem áður segir, nokkurn veginn upprunalegt í útliti að ytra byrði, en gluggum var breytt lítillega árið 1983. Húsið er látlaust og einfalt funkishús og lítur vel út. Húsið hlýtur, líkt og flestöll Byggingafélagshúsin við sunnanvert Helgamagrastrætið, 2. Stigs varðveislugildi í Húsakönnun 2015 sem hluti merkrar heildar. Lóð er einnig vel gróin og ber þar nokkuð á stæðilegum reynitré og grenitré framan við húsið. Myndin er tekin frá Lögbergsgötu þann 24. febrúar 2019 sýnir suður- og austurhlið hússins.

 

Heimildir:

Akureyrarbær og Teiknistofa Arkitekta, Gylfi Guðjónsson og félagar. (2015). Norðurbrekkan, neðri hluti. Húsakönnun. Akureyrarbær: Pdf-útgáfa aðgengileg á  slóðinni http://www.akureyri.is/static/files/Skipulagsdeild/Deiliskipulog/Nordur_Brekka/n-brekka-husakonnun-150129-vefutgafa.pdf 

Bygginganefnd Akureyrar. Fundargerðir 1935-41. Fundur nr. 767, þ. 4. jan. 1936. Óprentað og óútgefið, varðveitt á Héraðsskjalasafninu á Akureyri.